ظرفیت وزنی ذخایر کربن آلی خاک در ارتباط با تغییرات تنوع زیستی توده های طبیعی پارک جنگلی نور

یکی از مهم ترین اصول مدیریت توسعه پاک، افزایش و یا حفظ موجودی ذخایر کربن آلی در اکوسیستم های طبیعی است. با توجه به این که حفظ تنوع زیستی نیز یکی از معیارهای اصلی توسعه پایدار محسوب می شود، پژوهش پیش رو در توده های طبیعی توسکا- انجیلی، پلت- انجیلی و اوجا- ممرز پارک جنگلی نور (مازندران) برای بررسی ارتباط بین مقادیر ترسیب کربن خاک و تنوع زیستی گیاهی انجام شد. هدف اصلی پژوهش این بود که آیا تغییرات تنوع زیستی گیاهی معرف مناسبی برای پایش صحیح ظرفیت وزنی ذخایر کربن خاک در جنگل مورد مطالعه محسوب می شود یا خیر. شاخص های رایج تنوع زیستی اشکوب های مختلف در قالب قطعه نمونه های 400 متر مربعی با پنج تکرار با توزیع کامل تصادفی در هر توده محاسبه شد و لایه های خاک (صفر تا 20 سانتی متری و 20 تا 40 سانتی متری) برای اندازه گیری کربن نمونه برداری شدند. نتایج حاکی از تغییرات معنی دار شاخص های تنوع زیستی پوشش های گیاهی در توده های مختلف بود. فقط غنای گونه ای و غلبه گونه ای اشکوب درختی در توده های مورد مطالعه تغییرات معنی داری نداشتند. نتایج نشان داد که در توده توسکا- انجیلی نسبت به توده های دیگر، به طور معنی داری ذخایر کربن آلی کمتری در افق های مختلف خاک وجود داشت، درصورتی که در توده پلت- انجیلی بیشترین ذخایر کربن آلی در افق های آلی و معدنی خاک وجود داشت. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین غلبه گونه ای پوشش درختی و ذخایر کربن لایه معدنی خاک ارتباط معنی داری وجود داشت که نشان می دهد تراکم جمعیت و پراکندگی درختان گونه های غالب توده در میزان ذخایر کربن لایه معدنی خاک تاثیرگذار بوده است. ظرفیت وزنی ذخایر کربن عمق های آلی و معدنی خاک با شاخص وفور و با شاخص یکنواختی پایلو فلور کف جنگل همبستگی معنی داری داشت. از این رو میزان پوشش و نحوه توزیع پایه های علفی در جنگل مورد مطالعه می تواند معرف ویژگی های مقادیر وزنی کربن ترسیب شده افق های مختلف خاک باشد.