عمادالدین نسیمی و جایگاه او در شعر شیعی ترکی

عمادالدین نسیمی، از شاعران متعهد شیعی، با عاطفه ای صادق و قلمی ساده و روان، اشعاری زیبا و دل انگیز در مدح و رثای پیامبر(ص) و اهل بیت (ع) ایشان به زبان ترکی سروده است. دیوان ترکی این شاعر نام دار ایرانی، بیان گر بخشی از فرهنگ و ادبیات این مرز و بوم است که تاکنون از لحاظ علمی به آن توجه نشده و غبار فراموشی هم چنان بر صفحات آن سنگینی می کند. این پژوهش که اساس آن توصیف و تحلیل است، به تحلیل بن مایه های شیعی و نقد ادبی دیوان نسیمی می پردازد و بدین ترتیب، بخشی از ادبیات و فرهنگ شیعی کشور را معرفی می کند که در قالب زبان غیرملی تبلور یافته است. نسیمی در دیوان ترکی، خود را ولایی نامیده و از ولایت و حقانیت اهل بیت سخن گفته و در بیان بزرگی و کرامت پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) و بیان مظلومیت آنها به ویژه امام حسین، قلم فرسایی کرده است. وی شاعری صوفی است و هنگام سخن از اهل بیت (ع)، بیش تر از آیات قرآنی و اصطلاحات عارفانه مانند «تجلی»، «وحدت وجود» و «کشف و شهود» استفاده می کند. شعر شیعی نسیمی، به دلیل نگرش واقع بینانه، بیش تر جنبه خطابی دارد و خیال شعری کم تر در آن به چشم می خورد. هم چنین شاعر تحت تاثیر آموزه های ادبیات عرفانی، در مدح اهل بیت(ع) به تغزل نیز می پردازد. غزل او هر چند رنگ و بوی غزل انسانی و زمینی دارد، به دلیل آمیختگی با آیات قرآنی و اوصاف فرازمینی، غزل عرفانی و روحی محسوب می شود.