تلفیق روش FSM و تحلیل مورفومتری در رتبه بندی زیرحوضه ها با استفاده از تکنیکهای RS و GIS

یکی از مسائل و مشکلات جدی حوضه های آبخیز ایران فرسایش خاک محسوب می‏شود و می‏توان از آن به عنوان یکی از موانع مهم برای دستیابی به توسعه پایدار کشاورزی و منابع طبیعی نام برد. در بیشتر کشور‏های جهان به دلیل نبود آمار دقیق از میزان فرسایش و رسوب، بهره‏گیری از مدل‏های برآورد فرسایش و رسوب گریزناپذیر است. به منظور اعمال مدیریت اثربخش بر عرصه های منابع‏ طبیعی به خصوص منابع خاک، نیاز است که با استفاده از رتبه‏بندی، زیرحوضه ها برای انجام عملیات حفاظتی اولویت‏بندی شوند. در این پژوهش، زیرحوضه های حوضه آبخیز اوزرود شامل 17 زیرحوضه، با استفاده از تحلیل مورفومتری و روش FSM مطالعه شده ‏است. در تحلیل مورفومتری از پارامترهای خطی شامل؛ پارامترهای تراکم زهکشی، نسبت انشعاب، نسبت بافت، طول‏ جریان و فراوانی ‏جریان و همچنین پارامترهای شکلی شامل؛ ضریب‏ کشیدگی، ضریب ‏فشردگی، نسبت ‏گردی، ضریب ‏شکل حوضه و ضریب فرم حوضه استفاده شد. همچنین در‏ روش FSM برای تعیین میزان رسوب سالانه از 7 پارامتر نمره‏دهی (توپوگرافی، آبکندها، پوشش‏ گیاهی، سنگ‏شناسی، اقلیم و حفاظت خاک) که بدین منظور از داده های مدل رقومی ارتفاع، تصاویر سنجنده OLI ماهواره لندست 8، نقشه زمین‏شناسی، داده های هواشناسی و بازدیدهای میدانی استفاده شد. نتایج تحلیل‏های صورت گرفته نشان داد در روش تحلیل مورفومتری، زیرحوضه‏ B از نظر وضعیت شبکه زهکشی و همچنین در روش FSM از نظر تولید رسوب سالانه زیرحوضه N با تولید بیش از 6593 تن، بحرانی‏ترین زیر‏حوضه بودند، اما با تلفیق نتایج دو روش در پنج طبقه مشخص شد که زیر‏حوضه H به اولویت اول در بین زیرحوضه ها دست یافت. شایان ذکر است که نتایج این پژوهش می‏تواند راهگشای اهداف توسعه‏ای مدیران بخش‏های کشاورزی و منابع طبیعی باشد.