ارائه چارچوب نظری جهت ارزیابی قراردادهای نفتی از منظر تولید صیانتی- مطالعه موردی: قراردادهای بیع متقابل ایران

در این مقاله با تطبیق تعریف واژه تولید صیانتی با مفهوم مسیر بهینه استخراج، نشان داده شده که امکان برنامه ریزی تولید صیانتی از مخزن در هر چارچوب قراردادی، مهم ترین شاخصه یک قرارداد مطلوب از نظر دولت می باشد. و این امکان در صورتی فراهم خواهد شد که برنامه ریزی توسعه و تولید از مخزن از ویژگی های انعطاف پذیری، افق برنامه ریزی بلندمدت، جامعیت و یکپارچگی و امکان جذب منابع مالی و دانش روز برخوردار باشد. چنانچه این شرایط در برنامه ریزی بهره برداری از مخزن، رعایت شود می توان از بهره برداری صیانتی از مخزن اطمینان حاصل نمود. بررسی قراردادهای بیع متقابل از این دیدگاه، نشان می دهد که به دلیل تعیین مدل توسعه ی مخزن، تعهدات کاری پیمانکار، سقف هزینه های سرمایه گذاری و سطح تولید پایدار از مخزن قبل از امضای قرارداد، کوتاه بودن دوره ی زمانی قرارداد نسبت به دوره ی عمر مخزن و محدودیت حوزه ی عملیات قرارداد نسبت به کل زنجیره توسعه ی مخزن، عملا امکان تحقق شرایط لازم جهت برنامه ریزی بهینه تولید با توجه به آثار مستقیم و غیر مستقیم شرایط قراردادی مذکور فراهم نخواهد شد. با توجه به انتقال مدیریت میدان پس از اتمام عملیات توسعه به شرکت ملی نفت ایران، انجام برنامه ریزی بهینه استخراج و طراحی و اجرای پروژه های ازدیاد برداشت در زمان لازم توسط مدیریت میدان نیز با محدودیت های ناشی از « اقدامات انجام شده توسط پیمانکار درگذشته» مواجه خواهد بود. بررسی مدل مفهومی قراردادهای جدید ایران نشان می دهدکه بخش مهمی از مشکلات ساختاری قراردادهای بیع متقابل جهت برنامه ریزی تولید صیانتی مورد توجه قرار گرفته است. ایجاد انعطاف پذیری هم در طراحی و هم در اجرای مدل توسعه ی مخزن (امکان توسعه ی مرحله ای)، انعطاف پذیری مدل مالی و اجرایی (بودجه ریزی سرمایه ای سالانه، امکان بازپرداخت کل هزینه های سرمایه ای انجام شده) و مدل پرداخت حق الزحمه بر اساس ویژگی های طبیعی و عملکرد برنامه ی تولید از مخزن، افزایش دوره ی قرارداد و گسترش حوزه ی عملیات آن در بخش مهمی از دوره ی عمر میدان، مهم ترین اصلاحاتی است که به عنوان پیش نیاز سیاست گذاری تولید صیانتی مورد توجه قرار گرفته است.