تقابل شهر ایرانی- اسلامی با چالش های شهری هزاره سوم

در هزاره سوم (با نام سده شهر و شهرنشینی)، از یکسو نیروهای صنعتی و علمی سترگی پا به عرصه زندگی نهاده اند که فرصت های منحصری به جهانیان ارزانی داشته اند و از دیگر سو، نشانه هایی از زوال در شهرها، به ویژه شهرهای اسلامی، به چشم می آید که حتی در تاریک ترین دوره تمدن بشری دیده نشده است. بر این پایه، پژوهش حاضر با بهره گیری از روش اسنادی و رویکرد تفسیری، تلاش کرده تا ضمن تبیین چالش های شهری هزاره سوم در چهار بعد محیط زیستی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی، به بررسی ماهیت شهر اسلامی و ویژگی های آن بپردازد و در پایان، راه کارهای شهر ایرانی- اسلامی در تقابل با این چالش ها را شناسایی و ارائه کند. نتایج پژوهش، حاکی از آن است که شهر ناب ایرانی- اسلامی از ویژگی های منحصربه فردی از جمله محله های خوداتکا با کاربری مختلط و پیاده محور، عدالت محیط زیستی، عدم تبعیض و عدالت محوری، تنوع، عدم تفکیک فضایی، طبیعت گرایی، مسکن مناسب و در استطاعت، معماری خاص و سازگار با اقلیم، امنیت پایدار، مشارکت و همبستگی اجتماعی، تکثرگرایی، اجتناب از زیاده روی و اسراف و جاری بودن سنت ها و احکام گوناگون تقلیل و ریشه کن کردن فقر برخوردار است که می توانند در اغلب موارد در برخورد با چالش های شهری هزاره سوم موفق عمل نمایند.