بررسی تنوع عملکرد، اجزاء عملکرد و سازگاری توده های مختلف مرزه سهندی (Satureja sahendica Bornm) در شرایط زراعی

جنس Satureja متعلق به خانواده Lamiaceae بوده و تقریبا« 235 گونه مختلف از آن در سراسر جهان یافت می شود. در ایران 14 گونه علفی و یکساله و چند ساله وجود دارد که از میان آن ها 9 گونه انحصاری ایران هستند. گونه های مختلف مرزه در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی استفاده متنوعی دارند. این تحقیق به منظور تعیین و معرفی مناسب ترین توده گونه مرزه سهندی (Saturejasahendica) در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد با مختصات طول جغرافیایی 49 31 53 شمالی و عرض 54 15 27 به ارتفاع 1209 متر از سطح دریا در منطقه گردفرامرز شهر شاهدیه یزد به اجرا در آمد. برای این منظور بذر 8 توده مرزه سهندی (Saturejasahendica) در اواخر بهمن ماه در گلدان کاغذی و در گلخانه مرکز تحقیقات کشت گردید. هنگامی که نشاءها به اندازه کافی رشد کردند به مزرعه منتقل و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در زمین اصلی کشت گردید. میزان استقرار بوته ها، ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش، میزان عملکرد اندام های هوایی تر و خشک، وزن خشک شاخه ها و برگ، بازده اسانس و میزان تولید اسانس در هکتار اندازه گیری و ثبت گردیدند. نتایج تجزیه واریانس وزن خشک شاخه ها، میزان استقرار، ارتفاع بوته ها در سطح یک درصد و وزن ترو خشک اندام های هوایی، میزان تولید اسانس در هکتار، سطح تاج پوشش در سطح پنج درصد معنی دار و بازده اسانس معنی دار نبود. مقایسه میانگین ها توسط آزمون دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد. با توجه به میزان عملکرد، بازده اسانس، میزان تولید اسانس و درصد استقرار بوته ها توده های SS1 با میانگین عملکرد وزن خشک 1747 کیلوگرم در هکتار، بازده اسانس 43/1%، میزان تولید اسانس 5/9 کیلوگرم در هکتار و میزان استقرار 38% و SS3با عملکرد وزن خشک 668 کیلوگرم در هکتار، بازده اسانس 76/1%، میزان تولید اسانس 42/6 کیلوگرم اسانس در هکتار و میزان استقرار 3/85% هر دو با منشاء استان آذربایجان شرقی به عنوان توده های برتر معرفی می گردند.