دیدگاه بهره برداران روستایی نسبت به تاثیر طرح های مرتعداری بر دانش آن ها پیرامون حفاظت از مراتع در شهرستان ماهنشان استان زنجان

طرح های مدیریت پایدار منابع طبیعی می توانند اثرات مختلفی بر ظرفیت سازی خانوارهای بهره بردار از منابع طبیعی داشته باشند. با توجه به اهمیت حفاظت، بهره برداری و احیای آگاهانه از مراتع، لازم است تاثیر طرح های مرتعداری بر دانش و نگرش بهره برداران شناخته شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه بهره برداران درباره تاثیر طرح های مرتعداری بر دانش آن ها درباره اقدامات حفاظت از مراتع با استفاده از یک روش شناسی پیمایش مقطعی انجام شده است. داده ها با استفاده از تحلیل اسناد، گروه های متمرکز، مصاحبه های نیمه ساختاریافته و مصاحبه های ساختاریافته از طریق پرسشنامه از نمونه ای تصادفی متشکل از 204 بهره بردار روستایی در شهرستان ماهنشان واقع در استان زنجان در روستاهایی که طرح های مرتعداری در آن ها اجرا شده بود و یا در حال اجرا بود، جمع آوری گردید. بهره برداران اجرای این طرح ها را در افزایش دانش در زمینه‏ ی اهمیت و روش های احیای مراتع همچون اقدامات بیولوژیک و مدیریت چرای مراتع موثر دانستند. دیدگاه های دامداران در مورد اثر طرح ها بر دانش آن ها تحت تاثیر مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای: میزان مشارکت دامداران در طرح های مرتعداری، دریافت اطلاعات از رسانه های میان فردی و انبوهی، انجام اقدامات احیای مراتع، انجام اقدامات تنوع سازی معیشت، سطح اراضی زراعی، عضویت در تشکل های اجتماعی و سن است. درصورتی که اجرای طرح های مرتعداری همراه با اقدامات ترویجی جهت ارائه اطلاعات از طریق رسانه های انبوهی و میان فردی صورت گیرد و جامعه مشارکت فعالی در این طرح ها داشته باشد، می توان انتظار داشت که بستری مناسب برای یادگیری، بهبود دانش و عمل بهره برداران روستایی در مورد مدیریت پایدار مراتع فراهم شود.