روش های ارزیابی تکنولوژی

در یک دسته بندی کلی هر نوع ارزیابی تکنولوژی در یکی از دسته های پنجگانه زیر قرار میگیرد:الف) ارزیابی محتوای تکنولوژی در سطح شرکت، بخش یا ملی ب) ارزیابی فضای تکنولوژی در سطح شرکت رشته، بخش یا ملی ج) ارزیابی موقعیت تکنولوژی در سطح رشته یا زیر بخشهای فعالیت د) ارزیابی توانایی های تکنولوژی در سطح بخش یا کلان ه) ارزیابی نیازهای تکنولوژی در سطح بخش یا ملی(جعفرنژاد،احمد،1385)عمده ترین روش های فعلی ارزیابی محتوای تکنولوژی عبارتند از : روش پورتر ، روش اسکاپ، روش ارزش افزوده اقتصادی، روش خبر گان آمریکا، روش زلنی و روش شاخص گذاری رقابتی. .(کاظمی،مصطفی،1383)
روش پورتر:مدل پورتر برای اندازه گیری سطح تکنولوژی در سطح شرکت و جهت تبیین استراتژی توسعه تکنولوژی به منظور دستیابی به موقعیت رقابتی تعریف شده است . این مدل براساس نظریه سیستم ارزشی بوده که در آن شرکت، یک زنجیره ارزشی در کل سیستم تلقی میشود.
روش اسکاپ:یکی از روش های اندازه گیری و سنجش سطح فن آوری توسط مر کز انتقال فن آوری آسیا و اقیانوسیه تدوین گردیده است (سازمان (ESCAP) وابسته به کمیسیون اقتصادی – اجتماعی سازمان ملل برای آسیا و اقیانوسیه مدیریت و برنامه ریزی، 1369 ). در این روش، تکنولوژی به چهار جزء جداگانه تقسیم میشود:- ماشین آلات و ابزار تولید (فن افزار): شامل دارایی های فیزیکی و اجسام و ابزاری که به عنوان امکانات فنی در درون فنآوری مورد استفاده واقع میشود.
1- مهارت ها و تجربیات انسانی (انسان افزار): شامل ویژگی ها و خصوصیات مهارتی انسان ها در ارتباط با فن آوری.
2- اطلاعات و دانش فنی (اطلاعات افزار ): شامل اسنادی که فن آوری در آنها جای گرفته است و می توان آن را دانش فنی و مستندات نامید.
3- سازماندهی و مدیریت (سازمان افزار): شامل نظام های مدیریتی که فن آوری را در خود جای داده است.
روش ارزش افزوده اقتصادی:یکی از روش هایی که برای ارزیابی تبدیل تکنولوژیکی فعالیت های یک سیستم تولید استفاده می شود بر اصل ارزش افزوده اقتصادی استوار است . در این روش ارزش افزود های که از طریق کالاهای سرمایه ای در سطح بنگاه های اقتصادی بو جود می آید با استفاده از فرآیندهای استانداردی، مانند روش های جریان کالا یا جریان درآمد، محاسبه می شود.
روش خبرگان آمریکا:گروهی از خبرگان آمریکا نگرش دیگری را برای تعامل اجزا و عوامل تکنولوژی و تحلیل مورد نظر ارایه نموده اند. اجزاء تکنولوژی از دید این گروه عبارتند از:1- دانش 2- مهندسی 3- مدیریت و سازمان
روش زلنی:در کتاب مدیریت تکنولوژی برتر که به وسیله م . زلنی در سال 1986 تالیف شده است نیز اجزاء تکنولوژی مطابق ذیل تقسیم معرفی شده اند:1- سخت افزار: اجزاء تشکیل دهنده فیزیکی و منطقی برای حصول اهداف.2- نرم افزار: مجموعه ای از اصول و قواعد، خطوط راهنما و الگو ریتم های لازم برای استفاده از سخت افزار3- مغز افزار: مقصود (هدف)، کاربرد و توجیه ایجاد سخت افزار و نرم افزار4- سازمان افزار: مجموعه ای از ساختار سازمانی، اداری و فرهنگی
روش شاخص گذاری رقابتی:روش دیگری که در سنجش و ارزیابی تکنولوژی مطرح می گردد شاخص گذاری رقابتی است . این روش معیاری است که شرکت ها به واسطه آن می توانند ابعاد توسعه مورد نیاز برای حضور در بازارهای رقابتی و یا استراتژیک را تعیین می نمایند..(کاظمی،مصطفی،1383)