پروین و مارکس؛ تا فراسوی طبقه

تفسیر متعارف از اشعار پروین، این است که شاعر به لحاظ ساختاری و محتوا، به سنت شعری گذشته وابسته است و ادامه دهنده راه پیشینیان است، اما فی المثل نگرش انسان دوستانه و مهربانانه به فقرا و به طورکلی دغدغه ها ی اجتماعی در اشعار او پررنگ تر از گذشتگان است که آن نیز از طبع فردی و جنسیت زنانه خود پروین برخاسته است. این مقاله می خواهد نشان دهد از نظر ساختار و فرم، پروین با سنت شعری گذشته همگام است، اما از نظر اندیشه و محتوای شعری، ندای فیلسوفان آزاداندیش زمانه خود را نیز منعکس کرده است. ازاین جهت یعنی به لحاظ مدرن بودن او از بسیاری از شاعران نوپرداز جلوتر بوده است. یکی از خاستگاه ها ی تکوین چنین اندیشه ها ی سترگی، مواجهه او با اندیشه ها ی مارکس است. پروین همانند هر شاعر دیگری، در مواجهه با رویدادها و اندیشه های زمانه خودش واکنش نشان داده و در نسبت با آن ها، به تکوین اشعار خویش پرداخته است. این مقاله بر آن است نشان دهد، هم به لحاظ تاریخی و اجتماعی، امکان آشنایی پروین با افکار مارکس وجود داشته و هم به لحاظ محتوا، اشعار پروین سرشار از مفاهیم مارکسیستی است.