بررسی اثرات بهینه سازی کاربری اراضی بر برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک و شاخص فرسایش پذیری آن در مراتع آوارد

تبدیل جنگل ها و مراتع به اراضی کشاورزی، امروزه در سطح دنیا نگرانی های زیادی را در زمینه تخریب خاک، محیط زیست و تغییر اقلیم جهانی پدید آورده است. مطالعه تغییرات خصوصیات خاک در اثر تغییر کاربری اراضی، ضروری است و جهت شناخت مدیریت های پایدار در هر منطقه به منظور جلوگیری از تخریب خاک، ایجاد و تثبیت تولید پایدار و نیز اهداف زیست محیطی می تواند راه حل مفیدی باشد. در دهه های گذشته بخش های وسیعی از مراتع آوارد به اراضی کشاورزی تبدیل شده اند و در سال های اخیر، احداث باغ های مثمر در این اراضی زراعی کم بازده مطرح گردیده است. این تحقیق به منظور بررسی اثرات تغییر کاربری اراضی بر برخی خصوصیات فیزیکی - شیمیایی خاک در منطقه آوارد انجام شد. بعد از شناسایی منطقه از طریق پیمایش صحرایی و با استفاده از دستگاه GPS، 3 نمونه مرکب خاک از عمق 30-0 سانتی متر هر تیمار (مرتع، زراعت غلات ، زراعت حبوبات، باغ گردو و باغ گردو- سیب ) برداشت شد و جهت تعیین برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک شامل: بافت خاک، پایداری خاکدانه ها، جرم مخصوص ظاهری، درصد تخلخل کل،کربن آلی، اسیدیته و هدایت الکتریکی به آزمایشگاه خاک شناسی منتقل شد. شاخص فرسایش پذیری خاک نیزبا استفاده از رابطه نسبت رس اصلاح شده، محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش تجزیه واریانس یک طرفه (ANOVA) استفاده گردید. سپس به منظور مقایسه میانگین ها از آزمون توکی در سطح معنی داری 5 درصد استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که احداث باغ های مثمر در اراضی زراعی کم بازده، بر پایداری خاکدانه ها و هدایت الکتریکی خاک اثر مثبت معنی داری(05/0P<) نهاده است، اما بر سایر خصوصیات از جمله کربن آلی خاک اثر معنی داری نگذاشته است(05/0P>). با توجه به نتایج به دست آمده، می توان چنین نتیجه گیری نمود که حفظ مراتع طبیعی مناسب ترین کاربری اراضی در منطقه مورد مطالعه می باشد. در اراضی زراعی کم بازده منطقه مورد مطالعه نیز، احداث باغ های مثمر پیشنهاد می گردد.