بررسی آرای تفسیری دعوت به حج بر اساس آیه و اذن فی الناس بالحج

در اکثر تفاسیر ذیل آیه «و اذن فی الناس بالحج» به حدیثی اشاره شده است که حضرت ابراهیم’ بعد از بنای کعبه به دستور خداوند در یک دعوت عمومی همه مردم را به حج دعوت کرده و در اجابت دعوت وی همه موجودات عالم و حتی کسانی که در صلب پدران و رحم مادران بوده اند لبیک گفته اند و همه کسانی که هرساله به حج می روند کسانی بوده اند که در آن زمان به دعوت ابراهیم× لبیک گفته اند. در صورتی که برخی به خصوص معتزله، از جمله حسن بصری و جبانی، خطاب این آیه را پیامبر اکرم’ می دانند که مردم را به حجه الوداع دعوت کرده است. بعد از بررسی تفاسیر مختلف این نتیجه حاصل شد که دعوت ابراهیم به حج یک دعوت عمومی برخاسته از روح و فطرت انسان هاست که باعث میل و رغبت انسان ها به حج می شود، ولی بر طبق آیه «لله علی الناس حج البیت من استطاع إلیه» تنها بر افراد مستطیع حج واجب می گردد.