برآورد اثر مستقیم و غیرمستقیم عوامل موثر بر کنترل قندخون بیماران دیابتی نوع دو با استفاده از تحلیل مسیر

دیابت شایع ترین اختلال متابولیکی است. پیشرفت عوارض دیابت، عمدتا به دلیل عدم کنترل قندخون است. هدف از اجرای این تحقیق، آزمون مدل فرضی عوامل فردی و اجتماعی موثر بر کنترل قندخون است.
مطالعه ی حاضر مقطعی و بیماران با استفاده از نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شدند. تحلیل مسیر برای بررسی اثر متغیرهای دانش دیابتی، ارتباط پزشک و بیمار، خودمراقبتی، تعداد سال های تحصیل، درآمد خانوار و مدت زمان ابتلا به دیابت بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله انجام شد. جهت نیکویی برازش مدل از شاخص های زیر استفاده شد: آماره ی کای اسکوئر، ریشه ی میانگین مربعات خطای برآورد (RMSEA)، شاخص برازش تطبیقی (CFI) و ریشه ی دوم میانگین مربعات باقیمانده استاندارد (SRMR).
مدل برآورد شده برازش مناسبی داشت، (4/0=p، 5=χ2)، (006/0=RMSEA)، (99/0=CFI) و (022/0=SRMR). اثر کلی و اثر غیرمستقیم کلی سن بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله معنی دار بود. سن از طریق طول مدت زمان ابتلا به دیابت بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله اثر غیرمستقیم معنی دار داشت. اثر کلی مدت زمان ابتلا به دیابت بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله معنی دار بود. با افزایش مدت زمان ابتلا به دیابت میزان هموگلوبین گلیکوزیله نیز افزایش داشت. اثر کلی نسبت دور کمر به باسن بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله معنی دار بود. نسبت دور کمر به باسن اثر مستقیم معنی دار بر میزان هموگلوبین گلیکوزیله داشت.
در مطالعه ی حاضر اثرات عوامل فردی مانند سن، نسبت دور کمر به باسن، افسردگی و مدت زمان ابتلا به دیابت بر کنترل قندخون شناسایی شد. با توجه به قابلیت های به کارگرفته در این روش بتوان نتایج حاصل از این مطالعه را با در اختیار گذاشتن به بیماران و سیاست گذاران محلی بتوان مراقبت از بیماران دیابتی را ارتقاء بخشید.