ارزیابی شایستگی مراتع هندوان خوی برای چرای مشترک گوسفند و بز

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی شایستگی مراتع هندوان برای چرای مشترک گوسفند و بز در استان آذربایجان غربی انجام شد. ابتدا بر مبنای دستورالعمل فائو (1991)، شایستگی تیپ های گیاهی تعیین گردید. سپس با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، تیپ های گیاهی از نظر چرای دام اولویت بندی و درجه اهمیت هر یک از معیارها و شاخص های موثر مشخص شد. نتایج ارزیابی نشان داد؛ 32/5 درصد مراتع در طبقه شایستگی S1، 04/7 درصد در طبقه S2، 46/48 درصد در طبقه S3 و 18/39 درصد در طبقه غیرشایسته (N) قرار دارد. معیارهای حساسیت خاک به فرسایش، منابع آب و تولید علوفه به ترتیب بیشترین محدودکنندگی را برای چرای دام داشت. شاخص های سازند زمین شناسی، حد بهره برداری مجاز، فاصله از منابع آب و شیب نیز به ترتیب بیشترین درصد کاهش دهندگی شایستگی را در تیپ های گیاهی داشتند. نتایج اولویت استفاده از تیپ های گیاهی نشان داد؛ تیپ گیاهی Festuca ovina- Agropyron trichophrum با ارزش سازگاری 90/2، بیشترین و تیپ گیاهی Astragalus aureus- Stipa hohenkeriana با ارزش سازگاری 27/1، کمترین اولویت را برای چرای دام دارند. تولید علوفه و ظرفیت چرا با درجه اهمیت 751/0، نسبت به معیارهای حساسیت خاک به فرسایش و عوامل فیزیکی، ارزش تعیین کنندگی بیشتری در اولویت استفاده از تیپ های گیاهی داشت. شاخص های حد بهره برداری مجاز، علوفه در دسترس، کمیت منابع آب و زمین شناسی نیز بیشترین اهمیت را داشتند. بر همین اساس در طراحی دستورالعمل تعیین شایستگی مراتع برای چرای دام و ارزیابی قابلیت آن و همچنین تعیین اولویت استفاده از تیپ های دارای کلاس شایستگی یکسان، باید به آنها توجه بیشتری شود.