بررسی نقش اندیشه ورزان دینی در انقلاب اسلامی ایران با تکیه بر رهیافت های فرهنگی(بازخوانی سنت)

شناخت علل ایجاد انقلابهای بزرگ سیاسی از قبیل انقلاب اسلامی ایران از اهمیت بالایی در جامعه شناسی سیاسی برخوردار است. تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 ، جامعه شناسان انقلاب اساسا بر نقش عوامل ساختاری در ایجاد انقلابها تمرکز داشتند . تحت تاثیر انقلاب اسلامی تحولی در نظریه پردازی انقلابها به وجود آمد و نقش عوامل فرهنگی در ایجاد انقلابها برجسته گردید .
در این مقاله با بهره گیری از نظریه « کارگزار - فرهنگ» اریک سلبین به این مساله پرداخته ایم که اندیشه ورزان دینی به عنوان کنشگران اصلی عرصه فرهنگ چه نقشی در انقلاب اسلامی ایفا کردند . در راستای سوال مطروحه ، این فرضیه مورد سنجش واقع شد که «اندیشه ورزان دینی از جمله دکتر علی شریعتی ، استاد مطهری و امام خمینی (ره) با بهره گیری از ظرفیتهای دینی اسلام (مذهب تشیع) و تبدیل «اسلام به مثابه فرهنگ» به «اسلام به مثابه ایدئولوژی» نقشی اساسی در ایجاد انقلاب اسلامی ایفا کردند» .
با رجوع به منابع معتبر مکتوب ، فرضیه مورد سنجش قرار گرفت . یافته های تحقیق حاکی از آن است که اندیشه ورزان انقلاب اسلامی با بهره گیری از فرصت هایی که به دلیل مهندسی فرهنگی غرب گرایانه (مبتنی بر سکولاریسم ، شبه مدرنیسم و ناسیونالیسم باستان گرا) در دوره پهلوی ایجاد شد و باز تفسیر انقلابی از مذهب تشیع و خلق فرهنگ مقاومت زمینه ذهنی انقلاب اسلامی را فراهم ساختند .