تناظر بازنمایی تصویری و نظم در هنرهای تزیینی از منظر «ارنست گامبریج» (مورد مطالعاتی: طرح پارچه های محرمات)

بازنمایی تصویری، مفهومی چندبعدی و عمیق است که معمولا در ساده انگارانه ترین وضع، معادل واقع نمایی ادراک می شود. در این نگاه، چون نظم در بیشتر موارد با انتزاع و تکرار همراه است، بازنمود واقع نما را به نقص دچار می کند. در چنین شرایطی، بازنمایی تصویری و نظم در تقابل یکدیگر قرار دارند، به طوریکه با افزایش نظم در یک تصویر، بازنمایی رو به کاستی گذارده؛ به واگرایی و ضعف دچار می شود. اما در نگاه «ارنست گامبریچ» به عنوان یکی از اندیشمندان شاخص روان شناسی ادراک دیداری، بازنمایی تصویری بیش از واقع نمایی، متاثر از چگونگی دریافت مخاطب در شرایط حسی و فرهنگی خاص خود است؛ خصلتی که باعث می شود تصویر در عین وفاداری به میثاق های خود، تحت وجوهی تازه تعین پیدا کند. با در نظر داشتن این اندیشگاه، مقاله حاضر با این پرسش شکل می گیرد: «دیالکتیک یا رویارویی دو عنصر بازنمایی و نظم در هنرهای تزیینی و خاصه در طرح پارچه های محرمات چگونه تعریف می شود؟» درحقیقت این مقاله با روش تحلیلی و بهره گیری از مطالعات اسنادی این هدف را دنبال می کند که با مداقه در آراء «گامبریچ»؛ تعامل بازنمایی تصویری و نظم در هنرهای تزیینی را مورد بررسی قرار دهد و آن را به طرح پارچه های محرمات تسری بخشد. درنتیجه گزینش این چارچوب نظری به دست می آید؛ با افزایش نظم در هنرهای تزیینی که معمولا محصول انتزاع و الگوسازی است، بازنمایی نه تنها تقلیل نمی یابد، بلکه وسیع تر می شود. بدین حیث، درک و دریافت، نامتناهی شده و در بخش عمده ای به مخاطب واگذار می گردد. در این بین، طرح پارچه های محرمات به جهت الگوی راهراه تکرارشونده با امتناع از تحمیل همانندسازی واقعیت بر مخاطب، دریافت و تفسیر را در مرتبه بالایی از انعطاف، به او اعطاء کرده و میزان اثربخشی آن را به قدرت تکرار الگو، تقویت می کند.