تاثیر جاذب های معدنی بر دسترسی زیستی روی، کادمیم و سرب در خاک های آلوده اطراف معدن زرشوران در استان آذربایجان غربی

در طی یکصد سال گذشته رها سازی زه آب های خروجی معدن طلا سبب تجمع فلزات سنگین مانند روی، سرب و کادمیم در خاک های منطقه زرشوران و افزایش چشمگیر بیماری های اپیدمیک در این منطقه شده است. هدف از این پژوهش بررسی کاهش تحرک و دسترسی زیستی روی، سرب و کادمیم در ریزوسفر خاک های اطراف معدن زرشوران به وسیله جاذب های معدنی بود. این آزمایش به صورت گلدانی (کشت آفتابگردان) با سه سطح زئولیت (1 و6 و12 درصد وزنی)، سه سطح بنتونیت (1 و6 و12 درصد وزنی) و تیمار شاهد (بدون جاذب) در سه تکرار و در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا گردید. پس از پایان کشت، از خاک و گیاه نمونه برداری و غلظت سرب، کادمیم و روی در آنها اندازه گیری شد. بنتونیت و سطوح مختلف آن، غلظت قابل جذب سرب و روی و همچنین غلظت این عناصر در بافت های گیاهی را کاهش داد ولی تاثیر معنی داری در کاهش غلظت قابل جذب کادمیم نداشت. فاکتور انتقال هر سه فلز سنگین در ریشه بیش از شاخساره بود و کاهش غلظت فلزات سنگین در گیاه تاثیری بر رشد آن نداشت. براساس این مطالعه، بنتونیت خام در سطح 12 درصد وزنی مناسب ترین جاذب برای تثبیت سرب و روی و زئولیت خام در سطح 12 درصد وزنی بهترین جاذب برای تثبیت کادمیم بود.