درد و رنج: تجربه کارکنان حرفه ای مراقبت بهداشتی در جنگ ایران و عراق- یک مطالعه تحلیل محتوا

کارکنان مراقبت بهداشتی خصوصا پزشکان و پرستارانی که از جنگ بازگشته اند دارای بینشی ارزشمند و دانش سرمایه ای نهفته ای برای نسل کنونی و آینده هستند. هدف از این پژوهش تبیین تجارب درد و رنج کارکنان حرفه ای مراقبت بهداشتی در جنگ ایران و عراق می باشد.
این مطالعه کیفی به روش تحلیل محتوای قراردادی مستندات موجود در منابع کتابخانه ای و منابع الکترونیک در سال های 95-1393 انجام شد. پژوهشگران هم زمان داده ها را جمع آوری، کد گذاری و تحلیل نمودند. در بررسی انجام شده توسط پژوهشگران، 119 روایت مکتوب 101 نفر از کارکنان مراقبت بهداشتی در جنگ ایران و عراق جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از اصول تحلیل محتوای قراردادی استفاده شد.
نتایج حاصل از تحلیل 952 صفحه از خاطرات ثبت شده کارکنان مراقبت بهداشتی منجر به ظهور سه تم اصلی تحت عنوان «در یک قدمی مرگ» با ساب تم های جراحت و/یا شهادت کارکنان و خانواده های آنان، در یک قدمی اسارت، در یک قدمی مرگ، احساس خطر؛ «احساسات» با ساب تم های بلاتکلیفی، غم/ناراحتی، نگرانی، امید، ترس و وحشت، انتظار، ابهام و تردید، استرس، اضطراب، استیصال، شهود، انزجار از دشمن و «تحمل سختی های فراوان» با ساب تم های سپری کردن دورانی سخت و طاقت فرسا، اختلال در روند عادی زندگی، بار روانی، عادی شدن تدریجی شرایط و بازگشت به زندگی عادی شد که در لوای مفهوم «درد و رنج» به عنوان تجربه کارکنان مراقبت بهداشتی در طول جنگ ایران و عراق قرار گرفتند.
کارکنان مراقبت بهداشتی در طول جنگ ایران و عراق «درد و رنج» بسیاری، از تحمل سختی ها و دشواری ها در زندگی روزمره گرفته تا حس کردن مرگ در یک قدمی خود، را تجربه نموده اند. تبدیل تجربیات و دانش پنهان کارکنان مراقبت بهداشتی در هشت سال دفاع مقدس به دانش آشکار می تواند در شناسایی و تحلیل مشکلات و ارائه راهکارهای مناسب در سناریوهای مشابه و تولید دانش در زمینه آموزش مراقبین بهداشتی جهت مواجه با شرایط نامتعارف و بحرانی اثربخش باشد.