تشیع امامی و پیدایش طریقت علوی- بکتاشی در آناتولی

پیدایش طریقت علوی- بکتاشی در آناتولی حاصل تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی گسترده ای بود که در دوران سلجوقیان روم رخ داد. عوامل متعددی چون گرایش های مذهبی ترکان در ماوراءالنهر، حضور شیوخ و سرسلسله های صوفی در آناتولی و حضور فرهنگ یونانی و دین مسیحیت در منطقه به همراه سیاست های فرهنگی شاهان سلجوقی، در شکل گیری طریقت علوی-بکتاشی نقش داشتند. باتوجه به کثرت شعائر شیعی در مراسم علوی- بکتاشی این پرسش مطرح می گردد که تشیع در آغاز پیدایش طریقت علوی بکتاشی چه نقش و سهمی داشته است. در این مقاله با نگاهی به اوضاع سیاسی آناتولی، احتمال ارتباط رهبران اولیه علوی- بکتاشی چون باباالیاس، بابااسحاق و حاج بکتاش ولی با جریان های شیعه در این دوره بررسی می شود؛ سپس به جست وجوی عقائد و شعائر شیعی در آثار اولیه بکتاشی چون مقالات حاج بکتاش ولی، الفوائد، مناقب نامه های بکتاشی، نفس ها و آثاری چون مناقب القدسیه و مناصب الانسیه، تاریخ عاشق پاشازاده و شقایق النعمانیه پرداخته و سرانجام، اعتقادات اصلی تشیع چون حدیث غدیر، چهارده معصوم، فروع دین و… با عقاید کنونی پیروان طریقت علوی-بکتاشی مقایسه می گردد.