اثر پرایمینگ بذر بر شاخص های خوابیدگی بوته دو رقم برنج (Oryza sativa L.) در روش کشت مستقیم

به منظور بررسی اثر تیمار های پرایمینگ بذر بر صفات و شاخص های خوابیدگی در شیوه های کاشت مستقیم برنج، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به مدت دو سال (1392 و 1393) در مزرعه آزمایشی موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا شد. عامل اول؛ دو رقم برنج (خزر و هاشمی) و عامل دوم؛ در ده سطح (هشت تیمار پرایمینگ به ترتیب: (t1- هیدروپرایمینگ، t2- اسید آسکوربیک، t3- اسید سالیسیلیک، t4- کلرید کلسیم، t5- پرایمینگ با سرما، t6- پرایمینگ با گرما + سرما، t7- پوشش دار کردن بذر، t8- بذر خشک بدون پرایم) که همگی این تیمارها در نوار بذر قرار داده شدند و دو تیمار، t9- کاشت مستقیم (خطی) بذر جوانه دار شده بدون نوار و t10- نشاءکاری (گیاهچه های 25 روزه) بودند. در این مطالعه، خصوصیات مورفولوژیک و شاخص های مقاومت به خوابیدگی بوته مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد، بین صفات مورفولوژیک و شاخص های مقاومت به خوابیدگی بوته در دو رقم و در تیمارهای مختلف پرایمینگ تفاوت معنی دار وجود دارد. رقم خزر با عملکرد دانه 5142 کیلوگرم در هکتار و مقاومت به شکستگی میانگره سوم و چهارم (به ترتیب با 549 و 704 نیوتن) دارای مقاومت به خوابیدگی بالاتری نسبت به رقم هاشمی بود. بین شیوه های کاشت (مستقیم و نشاء کاری) از نظر مقاومت به خوابیدگی تفاوت معنی داری مشاهده شد. بیشترین شاخص گشتاور خمشی در میانگره سوم و چهارم به ترتیب با 1060 و 1708 گرم بر سانتی متر مربوط به تیمار نشاء کاری بود. تیمار هیدروپرایمینگ سبب افزایش چشمگیر در ضخامت دیواره میانگره چهارم در رقم خزر بود. به طورکلی می توان بیان نمود، تیمار های پرایمینگ در ایجاد مقاومت به خوابیدگی بوته در سه روش کاشت (کاشت مستقیم با نوار بذر، کاشت مستقیم خطی و کاشت نشائی) و در ارقام مختلف اثرگذاری متفاوت دارند.