ارزیابی عملکرد ژنوتیپ های بومی نخود تیپ کابلی در شرایط دیم

نخود در ایران به صورت دیم کشت می شود و معمولا دوره پر شدن دانه آن با فصل گرما، کم آبی و افزایش میزان تبخیر و تعرق مصادف است که موجب کاهش عملکرد دانه می شود، از این رو جستجو برای دستیابی به ژنوتیپ های برتر که افزایش و ثبات عملکرد نخود در شرایط دیم را موجب شوند بسیار حائز اهمیت است. با این هدف، بیست و دو ژنوتیپ نخود تیپ کابلی به همراه سه رقم اصلاح شده آرمان، آزاد و هاشم در مزارع آزمایشی مراکز تحقیقات کشاورزی استان های کرمانشاه، کردستان، لرستان و آذربایجان غربی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در دو سال زراعی 92-1390 کاشته شدند و صفات فنولوژیکی و زراعی آن ها در هر سال اندازه گیری شد. تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ در محیط بر صفات روز تا آغازگلدهی، روز تا رسیدگی، تعداد غلاف در بوته، ارتفاع بوته، عملکرد تک بوته، وزن صد دانه و عملکرد دانه معنی دار بود (P≤0.01). ارتفاع کانوپی ژنوتیپ 5671 با ارقام آرمان و آزاد از نظر آماری اختلاف معنی داری نداشت. ژنوتیپ 5551 با میانگین تعداد 23 غلاف در بوته، اختلاف معنی داری (P≤0.05) با ارقام هاشم، آرمان و آزاد نشان داد. ژنوتیپ های 5654، 6325، 5296، 5618 و 5843 به ترتیب بیشترین میانگین شاخص برداشت را داشتند. تجزیه پایداری و رسم نمودار بای پلات نشان داد ژنوتیپ های 5171، 5296، 5654، 6084 و 6325 عملکرد دانه بالاتر و پایداری بیشتری در مقایسه با سایر ژنوتیپ ها داشتند.