تجارت آب مجازی و کاربرد آن در حوزه آبخیز (مطالعه موردی: حوزه آبخیز برآفتاب حاجی آباد و پایاب رودان، استان هرمزگان)

مشکل افت آب های زیرزمینی و کمبود آب در اغلب دشت های استان هرمزگان امری اجتناب ناپذیر است که در اثر استفاده بی رویه و عدم مدیریت مناسب در جهت عرضه و تقاضای آب در بخش کشاورزی رخ داده است. در تحقیق حاضر به محاسبه بیلان آب مجازی در بخش کشاورزی (صادرات و واردات آب مجازی) و ارزش آن در دو حوزه آبخیز با دو اقلیم متفاوت در شمال (حوزه آبخیز برآفتاب حاجی آباد) و شرق (حوزه آبخیز پایاب رودان) استان هرمزگان پرداخته شده است. نتایج نشان داد حوزه آبخیز شمالی استان هرمزگان به عنوان صادرکننده آب مجازی است که عمده حجم آب مجازی مربوط به محصول گندم و نخیلات به ترتیب به 14 و 18/0میلیون مترمکعب و حوزه آبخیز شرقی استان مربوط به نخیلات (8/0میلیون مترمکعب) و مرکبات (6/0میلیون مترمکعب) است و حجم عمده واردات آب مجازی مربوط به گندم و برنج است. همچنین طبق نتایج به دست آمده، حوزه آبخیز برآفتاب حاجی آباد به عنوان صادرکننده آب مجازی و حوزه آبخیز پایاب رودان به عنوان وارد کننده آب مجازی است، به طوری که تراز تجارت آب مجازی در دو حوضه به ترتیب 94/11- و 83/17 میلیون مترمکعب و به ترتیب 64 و 67 درصد منابع آب شیرین موجود در دو حوزه آبخیز پایاب رودان و برآفتاب حاجی آباد صرف تولید محصولات کشاورزی شده و شاخص خودکفایی آب مجازی، به ترتیب 86 و 81 درصد و میزان شاخص کم آبی حدود 66 و 69 درصد برآورد شد که حاکی از کمبود شدید منابع آب در دو حوزه آبخیز است.