منشایابی آلودگی فلزات سنگین خاک های مجاور صنایع فولاد کرمان

فعالیت های انسانی تجمع فلزات سنگین را در خاک افزایش خواهد داد. آلودگی خاک به طور قابل توجهی کیفیت محیط زیست را کاسته و بر سلامت انسان اثرگذار است. پژوهش حاضر با هدف تعیین غلظت برخی از فلزات سنگین (نیکل، سرب، آهن، روی، کروم، کادمیوم) و ارزیابی تاثیر فعالیت مجتمع فولاد کرمان بر غلظت فلزات سنگین خاک صورت گرفت. تعداد 60 نمونه ازخاک سطحی از عمق 15-0 سانتی متری، در فواصل متفاوتی از مجتمع فولاد کرمان جمع آوری و با دستگاه طیف سنج جذب اتمی (AAS) آنالیز شدند. برخی شاخص های آلودگی شامل فاکتور آلودگی (Contamination factor (Cf))، شاخص آلودگی (Pollution index (PI))، بار آلودگی (Pollution load index (PLI))، شدت آلودگی (Pollution Intensity index (Ipoll))، آلودگی بالقوه (Potential contamination index (Cp))، برای ارزیابی سطوح آلودگی خاک محاسبه شدند. همچنین از آزمون های آماری همبستگی پیرسون، تحلیل مولفه های اصلی (PCA) و خوشه بندی سلسله مراتبی (HCA) جهت تعیین منشا آلاینده ها استفاده شد. نتایج، روند تغییرات غلظت فلزات سنگین در خاک محدوده مورد مطالعه را به ترتیب آهن>روی> سرب> نیکل> کروم> کادمیوم نشان داد. حداکثر میزان شاخص های مورد مطالعه مربوط به فلز سرب و پس از آن مربوط به روی بود. همبستگی پیرسون نشان داد که غلظت روی با کادمیوم و سرب با کروم رابطه مثبت معنی داری دارد. نتایج PCA شاخص Cf فلزات سنگین، فلزات سرب و کروم را در خوشه اول قرار داد و این نشانگر این است که این دو عنصر، بیشتر دارای منشا انسانی هستند. پژوهش حاضر نشان داد که منطقه مورد مطالعه نیازی به اقدامات اصلاحی شدید ندارد، با این وجود پایش مداوم محیط ضروری است.