بهبود خصوصیات زراعی و کیفی ژنوتیپ های گندم دوروم (Triticum turgidum L. var. durum) با کاربرد سولفات روی در شرایط تنش کمبود روی

به منظور بررسی اثرات کاربرد خارجی عنصر روی بر عملکرد دانه و برخی از ویژگی های کیفی آن در خاک آهکی، آزمایشی گلدانی در سال زراعی 1393 به صورت فاکتوریل بر پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل 4 ژنوتیپ گندم دوروم و 2 سطح کاربرد خارجی سولفات روی (شاهد و کاربرد خاکی به همراه اسپری برگی در مراحل ساقه روی + آغاز پرشدن دانه) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد خارجی روی توانست میزان عملکرد بیولوژیک و دانه ژنوتیپ RCOL را به ترتیب در حدود 2 و 4 برابر در مقایسه با شاهد افزایش داد درحالی که در سایر ژنوتیپ های مورد مطالعه کاربرد عنصر روی بر عملکرد بیولوژیک و دانه تاثیر معنی داری نداشت. بر اساس نتایج به دست آمده، بیشترین افزایش وزن هزار دانه در اثر کاربرد عنصر روی به میزان 7/20 درصد در ژنوتیپ RCOL صورت گرفت. در بین ژنوتیپ ها بیشترین میزان کاهش نسبت مولی اسید فیتیک به روی در ژنوتیپ Ege-88 مشاهده شد و این نسبت از 2/52 در شاهد به 4/8 در شرایط کاربرد روی رسید که این امر نشانگر واکنش متفاوت ژنوتیپ های گندم دوروم به شرایط محیطی از جمله کمبود روی در خاک است. نتایج حاصل همچنین نشان داد که کاربرد خارجی سولفات روی سبب افزایش 7/22 درصدی تعداد دانه در سنبله و کاهش 3/62 درصدی میزان اسید فیتیک شد. همچنین با کاربرد سولفات روی غلظت روی دانه از 9/29 میلی گرم بر کیلوگرم در شرایط شاهد به 7/64 میلی گرم بر کیلوگرم رسید. به طور کلی اگرچه کاربرد خارجی عنصر روی منجر به افزایش عملکرد همه ژنوتیپ های مورد مطالعه نشد اما با تاثیر بر پارامترهای مورد مطالعه میزان کیفی عملکرد را بهبود داد. لذا، اگرچه برای اطمینان از نتایج حاصل انجام آزمایشات دیگری لازم است ولی، می توان استفاده از کاربرد خارجی روی را روش مناسبی برای بهبود همزمان عملکرد کمی و کیفی دانست.