تبیین رفتار رای دهی مردم تهران در انتخابات های اخیر (با تاکید بر انتخابات دوره دهم مجلس شورای اسلامی)

با توجه به اهمیت روزافزون انتخابات در جوامع مختلف، تبیین رفتار رای‏دهی یکی از وجوه اساسی جامعه‏‏شناسی سیاسی است. در این راستا، مقاله حاضر درصدد تبیین رفتار رای‏دهی مردم تهران در انتخابات‏های اخیر، به‏ویژه انتخابات دهم مجلس شورای اسلامی در دو بعد میزان مشارکت و جهت آن است. در بعد میزان مشارکت سوال اصلی، چرایی مشارکت 52 درصدی مردم و در بعد جهت، سوال، چرایی رای‏آوری فهرست انتخاباتی اصلاح‏طلبان است. مقاله می‏کوشد با بهره‏گیری از رهیافت جامعه‏شناسانه، فراتحلیل داده های موجود و مشاهدات میدانی نگارنده به سوالات فوق پاسخ گوید. در بعد میزان مشارکت، بر عامل افزایش احساس اثرگذاری اقشار طبقه متوسط رو به بالا و بالای تهران تاکید شده است. در بعد جهت مشارکت نیز اعتقاد بر این است که اصلاح‏طلبان توانستند در انتخابات تهران پیروز شوند، تنها به این دلیل که توانستند پایگاه و اقشار اجتماعی متمایل به خود را بسیج کنند و پای صندوق رای آورند. رای لیستی و هماهنگ این اقشار سبب رقم خوردن نتایج انتخابات تهران گردید. از دید نگارنده، این رفتار (فرایند بسیج و رای لیستی) نه یک رفتار سلبی، اعتراضی و کنشی یک‏سویه، که کنشی ایجابی و دوسویه است و در صورت مهیا بودن شرایط و بسترها، دوباره تکرارپذیر خواهد بود. تکرار نتایج انتخابات در سال 1396 موید این نکته است.