بررسی اثر تجویز عصاره هیدروالکلی یاس رازقی بر علائم قطع مصرف مرفین در موش صحرائی

مکانیسمهای دقیق وابستگی به اپیوئیدها و سندرم قطع مصرف هنوز به طور کامل شناخته نشده اند. از دیر باز مطالعات زیادی در رابطه با عواملی که بتوانند علایم قطع مصرف را کاهش دهند و خود منجر به وابستگی نشوند، صورت گرفته است. مطالعات حاکی از اثرات ضد تشنجی و آرام بخشی گیاه یاس رازقی می باشند. استفاده سنتی از این گیاه نشان داده است که دارای اثرات ضد دردی، ضد افسردگی، ضد التهابی، ضد عفونی کننده، آرام بخشی و ضد اسپاسم است. بر این اساس، هدف از این مطالعه بررسی اثر عصاره هیدروالکلی برگ گیاه یاس رازقی بر علایم قطع مصرف مرفین در موش صحرایی بود.
در این مطالعه تجربی، موش های صحرایی نر بالغ از نژاد ویستار در محدوده وزنی 275-225 گرم بطور تصادفی در 5 گروه 6 تایی وارد مطالعه شدند. به منظور القای وابستگی، از روش تزریق زیر جلدی دوزهای فزاینده مرفین در یک دوره 13 روزه استفاده شد. در روز سیزدهم نیم ساعت بعد از آخرین دوز تزریق مرفین، به گروه مرفین - سالین، سالین (ml/kg 1) و به 3 گروه درمانی به ترتیب عصاره هیدروالکلی برگ یاس رازقی در دوزهای mg/kg 100 ،200 و 400 به صورت داخل صفاقی تزریق شد. پس از نیم ساعت، به همه گروه ها نالوکسان (mg/kg، ip 4) تزریق و به مدت 60 دقیقه علایم قطع مصرف شامل (پرش، ایستادن روی دو پا، تیمار ناحیه تناسلی، کشیدن شکم روی زمین، حرکات شبیه سگ خیس و کاهش وزن) ثبت گردید.
نتایج این مطالعه نشان داد، عصاره هیدروالکلی یاس رازقی در دوز mg/kg100 به طور معنی داری تعداد پرش و در همه دوزها ایستادن روی دو پا و تیمار تناسلی را در مقایسه با گروه مرفین-سالین را کاهش داد (01/0P< و 001/0P<). همچنین این عصاره در تمامی دوزهای بکار رفته، توانست علایم تام سندرم ترک را در مقایسه با گروه مرفین-سالین به طور معنی داری کاهش دهد.
با توجه به نتایج به دست آمده، عصاره هیدروالکلی یاس رازقی در کاهش علایم قطع مصرف مرفین موثر است. این اثر را احتمالا می توان به اثر آنتی اکسیدانی و ضد التهابی آن نسبت داد.