بررسی سرعت رهاسازی پتاسیم غیر تبادلی توسط کلرید کلسیم در ارتباط با برخی ویژگی های خاک های استان کهگیلویه و بویراحمد

تکامل خاک، نوع و مقدار کانی های رسی از عوامل موثر بر سینتیک رهاسازی پتاسیم در خاک می باشند. سرعت رهاسازی پتاسیم غیرتبادلی نقش مهمی در عرضه پتاسیم تبادلی برای گیاهان، به خصوص در خاک‏های محتوی کانی های پتاسیم‏دار از جمله میکا و فلدسپار ایفا می‏کند. در این مطالعه، سینتیک رهاسازی پتاسیم توسط عصاره گیری متوالی با کلرید کلسیم 01/0 مولار، در 14 نمونه خاک سطحی (صفر تا 30 سانتی متر) مناطق مختلف اقلیمی استان کهگیلویه و بویراحمد، جنوب غرب ایران، بررسی گردید. نتایج کانی‏شناسی نشان داد که اسمکتیت، ایلیت، کلریت و پالیگورسکیت کانی های غالب خاک-های این استان می باشند. میزان رهاسازی پتاسیم در پایان آزمایش (656 ساعت) در دامنه 1/38 میلی‏گرم بر کیلوگرم درخاک Typic Xerorthents تا 320 میلی‏گرم بر کیلوگرم در خاک Calcic Haploxeralfs خاک متغیر بود. این پژوهش نشان داد که میزان رها سازی پتاسیم، همبستگی بالایی با ویژگی هایی چون مقدار رس، پتاسیم غیرتبادلی، ظرفیت تبادل‏کاتیونی و همچنین مقدار کانی های ایلیت و اسمکتیت دارد. به طور کلی رهاسازی پتاسیم از خاک ها بر اساس تیپ آن ها روند آلفی سولز (3/222) > اینسپتی سولز (3/111) > انتی سولز (0/105 میلی‏گرم بر کیلوگرم) را نشان داد. داده های حاصل از مطالعات سینتیکی با مدل های سینتیکی مختلف برازش داده شد که معادلات تابع توان، مرتبه اول و الوویچ، رها شدن پتاسیم از خاک های منطقه را به نحو قابل قبولی توصیف نمودند. انطباق داده های سینتیکی با این معادلات نشان می دهد که رهاسازی پتاسیم غیرتبادلی از خاک های منطقه به طور عمده توسط فرآیند پخشیدگی کنترل می شود.