بررسی تاثیرات تراژدی در داوری های اخلاقی و شناختی از منظر دیوید هیوم

یکی از آثار دیوید هیوم، فیلسوف تجربه گرای اسکاتلندی قرن هجدهم، مقاله بسیار کوتاهی است با عنوان «درباره تراژدی». در غالب پژوهش ها با موضوع بررسی نظرگاه هیوم درباره تراژدی، این مقاله جایگاهی مرکزی دارد. هیوم با این پرسش مقاله را آغاز می کند که چگونه تراژدی با وجود انفعالات ناگوار و دردآوری که برمی انگیزد، هم چنان لذت بخش است؟ این مسئله او را بر آن می دارد که بر موضوع تراژدی و رابطه آن با انفعالات تمرکز کند. تاکنون نظر هیوم درباره این رابطه به شکل های متنوعی صورت بندی شده است که یکی از مشهورترین آن ها فرضیه تبدیل هیوم است. بر مبنای این فرضیه، انفعالات ناگوار به واسطه تمهیدات سبکی و بلاغی تراژدی به انفعالات لذت بخش تبدیل می شوند. این فرضیه در طول سالیان دستخوش تصدیق ها، انکارها، اصلاحات و تغییرات متعددی شده است و موافقان و مخالفان خود را داشته است. اما در غالب موارد موافقان و مخالفان این فرضیه در این نکته اتفاق نظر دارند که تراژدی از طریق تمهیدات شاعرانه و بلاغی-سبکی دست به تولید لذت می زند. این نظرگاه تا جایی پیش می رود که همه کارکردها و تاثیرات تراژدی به کارکردها و تاثیرات ذوقی و زیباشناسیک با محوریت تولید لذت تقلیل می یابد. این مقاله بنا دارد تا از سه طریق کارکردها و تاثیرات دیگر تراژدی از منظر هیوم را بررسی کند. اول با جستجوی بیشتر در مقاله «درباره تراژدی» که بخش هایی از آن پنهان تر مانده اند، دوم با بررسی آرای هیوم در باب تراژدی که در نوشته های دیگر او پراکنده شده است و سوم با استقرار مقاله «درباره تراژدی» در گستره فلسفه هیوم، و هم سنجش آرای هیوم درباره تراژدی با آرای فلسفی دیگر او. و از این طریق امیدواریم تا از یک سو امکان بررسی تاثیرات دیگر تراژدی نزد هیوم، به ویژه تاثیرات در داوری های شناختی و اخلاقی را وارسی کنیم و از سوی دیگر امکان بازنگری در فرضیه تبدیل هیوم را بیازماییم.