نقش منابع خارجی محافظ های گیاهی در تعدیل اثرات مخرب تنش های غیر زیستی

گیاهان همواره در معرض عوامل نامساعد محیطی مختلف نظیر؛ شوری، خشکی، دماهای بالا/پایین، سمیت فلزات سنگین، غرقابی، تابش ماوراء بنفش و ازن قرار می گیرند. تنش های غیر زیستی سبب ایجاد اختلال در رشد، فیزیولوژی و عملکرد گیاهان شده و یک چالش بسیار مهم در تولید محصولات زراعی و امنیت غذایی به شمار می روند. راهکارهای مختلفی برای بهبود عملکرد گیاهان زراعی در شرایط تنش پیشنهاد شده است ولی بیشتر تلاش های صورت گرفته در زمینه افزایش تولید گیاهان زراعی در حضور عوامل تنش زا ناموفق بوده است. با این وجود در سال های اخیر استفاده از منابع خارجی محافظ های گیاهی مانند؛ محافظ های اسمزی (مانند؛ پرولین و گلیسین بتایین) ، هورمون های گیاهی (نظیر؛ آبسیزیک اسید، سالسیلیک اسید، جیبرلیک اسید، جاسمونیک اسید، براسینو استروییدها و پلی آمین ها) ، آنتی اکسیدان ها (از جمله؛ گلوتاتیون، آسکوربیک اسید و توکوفرول) ، عناصر ریز مغذی (مانند؛ آهن و روی) و عناصر کمیاب (نظیر؛ سیلیکون و سلنیوم) در تعدیل خسارات ایجاد شده توسط تنش های غیر زیستی در گیاهان بسیار موثر شناخته شده اند. این استراتژی به دلیل کارآیی بالا، سهولت استفاده، کم هزینه بودن و عدم نیاز به تجهیزات پیشرفته توجهات زیادی را به خود جلب نموده است. از سوی دیگر استفاده از منابع خارجی محافظ های گیاهی ظرفیت قابل قبولی را برای افزایش رشد، عملکرد و ارتقای توانایی تحمل گیاه در شرایط نامساعد محیطی نشان داده است. با توجه به اهمیت کاربرد منابع خارجی محافظ های گیاهی در شرایط تنش زا، در این مقاله به بررسی عکس العمل های گیاه در برابر این ترکیبات در حضور عوامل محدود کننده ی رشد پرداخته خواهد شد.