اثر مصرف تلفیقی کود فسفر و لجن فاضلاب بر شاخص کلروفیل و برخی ویژگی های رشد آفتابگردان در شرایط تنش کم آبی

تنش کم آبی به عنوان یکی از مهمترین عوامل محدود کننده تولید محصول در دنیا و ایران است. برای افزایش تحمل گیاهان به تنش کم آبی و کاهش مصرف کودهای شیمیایی، تلفیق کودهای شیمیایی و آلی توصیه می شود. مطالعات مختلفی در مورد اثر فسفر و لجن فاضلاب بر عملکرد و ویژگی های کیفی محصولات زراعی مختلف در سطح دنیا انجام شده است ولی تاکنون در مورد مصرف توام فسفر و لجن فاضلاب بر رشد آفتابگردان (Helianthus annuus L.) و تعیین مقدار بهینه این کودها برای شرایط آبیاری مطلوب و محدود گزارشی ارائه نشده است. لذا، پژوهش حاضر برای بررسی تاثیر سوپرفسفات تریپل و لجن فاضلاب بر شاخص کلروفیل و برخی ویژگی های رشد آفتابگردان روغنی در شرایط آبیاری مطلوب و محدود در یک خاک لوم رسی انجام شد.
آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان خوی و در شرایط مزرعه ای اجرا شد. عامل های آزمایش شامل سال در دو سطح (1393 و 1394)، زمان آبیاری در دو سطح (آبیاری پس از 60 و 150 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A)، سوپرفسفات تریپل در سه سطح (صفر، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) و لجن فاضلاب در چهار سطح (صفر، 2/14، 4/28 و 7/56 تن ماده خشک در هکتار) بودند. تحلیل آماری داده ها با استفاده از نرم افزار MSTATC و مقایسه میانگین ها با آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال پنج درصد انجام شد.
مطابق با نتایج تجزیه واریانس مرکب، اثر سال تنها بر شاخص سطح برگ، عملکرد زیستی و ارتفاع گیاه معنی دار بود. تنش کم آبی سبب کاهش معنی دار شاخص کلروفیل برگ، شاخص سطح برگ، عملکرد زیستی، ارتفاع بوته و قطر ساقه شد ولی مصرف سوپرفسفات تریپل و لجن فاضلاب تمامی ویژگی های اندازه گیری شده را به طور معنی داری نسبت به شاهد افزایش دادند. در هر دو شرایط آبیاری مطلوب و محدود، بیشترین شاخص کلروفیل برگ، شاخص سطح برگ، عملکرد زیستی، ارتفاع بوته و قطر ساقه از تیمارهای تلفیقی به دست آمد که در شرایط آبیاری مطلوب به ترتیب 40، 141، 75، 26، 47 درصد و در شرایط آبیاری محدود 51، 95، 114، 36 و 60 درصد نسبت به شاهد افزایش یافتند.
برای کاهش مصرف کودهای شیمیایی و دستیابی به رشد مطلوب آفتابگردان، در شرایط آبیاری مطلوب مصرف تلفیقی 200 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل+7/56 تن لجن فاضلاب در هکتار و در شرایط آبیاری محدود مصرف 100 کیلوگرم کود سوپرفسفات تریپل+7/56 تن لجن فاضلاب در هکتار در شرایط مشابه می تواند توصیه شود.