اشتراکات و تفاوت های حقوق بشر و حقوق شهروندی در ایران

حقوق بشر، دربرگیرنده حقوق و امتیازاتی است که بشر بنا به موجودیتش در یک جامعه انسانی باید از آن برخوردار باشد. حق آزادی دین و عقیده، حق متهم برای برخورداری از محاکمه عادلانه و حق مشارکت سیاسی نمونه هایی از حقوق بشر هستند. اما حقوق شهروندی حقوق ملت در مقابل حاکمیت و حقوق و امتیازات مردم در برابر حکومت و برخورداری بدون تبعیض از آن حقوق است. مفاهیم و موضوعات همسو، مشابه و گاه یکسانی که حقوق بشر و حقوق شهروندی بر آن تاکید می کنند، سبب شده است که این دو مفهوم بعضا به جای یکدیگر به کار برده شوند، ولی در تفکیک مفهومی مرزهای ظریفی میان آن ها و دلالت موضوعی آن ها وجود دارد. بحث اصلی این پژوهش به همین مسئله بر می گردد. پرسش اساسی که این تحقیق تلاش می کند به آن پاسخ دهد، این است که حقوق بشر و حقوق شهروندی در پرتو نظام حقوقی ایران چه اشتراکات و تفاوت های را بر می تاباند؟ فرض بر این است که حقوق بشر و حقوق شهروندی به لحاظ تاکید بر موضوعات مشابه و بعضا طی کردن سیر تاریخی مشترک و وابسته بودن به دولت برای تضمین آن ها به هم شباهت دارند، اما از جنبه دایره مخاطبان آن ها، تعریف مفاهیم و موضوعات و ضمانت اجرا و الزام آوری از یکدیگر متمایز می شوند.