بررسی اثر ارتفاع رویشگاه بر کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس پایه های نر و ماده گیاه Juniperus communis subsp. hemisphaerica در رویشگاه طبیعی آمل

سرو پیرو (Juniperus communis L. ssp. hemisphaerica) درختچه ای دوپایه و متعلق به تیره سرو (Cupressaceae) است که به طور خودرو در کوه های البرز در شمال ایران رویش دارد. اسانس این گیاه دارای خواص درمانی در افسردگی، روماتیسم، اسپاسم، نفخ، دیابت، اشتهاآور و مدر می باشد. در این تحقیق به منظور بررسی اثر ارتفاع محل بر ویژگی های کمی و کیفی اسانس پایه های نر و ماده گیاه سرو پیرو، سرشاخه های گیاه در تابستان سال 1390 از دو ارتفاع 2200 و 2700 متری از سطح دریا جمع آوری گردید. عمل اسانس گیری به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه کلونجر انجام گردید و سپس ترکیبات اسانس با استفاده از دستگاه های گازکروماتوگرافی (GC) و گازکروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. نتایج نشان داد که محتوی اسانس گیاه در هر دو ارتفاع، در سرشاخه های پایه های نر (85/2-74/2 درصد) بیشتر از پایه های ماده (59/2-20/2 درصد) بوده است. تجزیه و شناسایی ترکیب های تشکیل دهنده اسانس ها نشان دادند که آلفا-پینن و سابینن اجزاء غالب شناسایی شده در اسانس بودند. بیشترین مقدار آلفا-پینن (81/48 درصد) و سابینن (47/44 درصد) در ارتفاع 2200 متری و به ترتیب در پایه های نر و ماده مشاهده گردید. همچنین مونوترپن ها عمده ترین گروه ترکیبات شناسایی شده در اسانس ها بودند.