تحلیل جامعه شناختی تکوین مدرنیته در ایران: تلاشی برای برساختن یک دستگاه نظری چندسطحی

این مقاله کوششی برای ارایه ی یک دستگاه نظری جایگزین در مطالعه ی جامعه شناختی مدرنیته در ایران است. تحلیل جامعه شناختی از مدرنیته در ایران عمدتا بر پیش فرض های جامعه شناسی کلاسیک و نظریه ی مدرنیزاسیون مبتنی بوده است. رویکرد تکاملی و تک بعدی این دسته از نظریه ها مانع از دست یافتن به تبیین هایی درخور برای مدرنیته در ایران شده است. رهیافت مدرنیته های چندگانه چارچوبی تحلیلی برای گذر از محدودیت های نظریه ی مدرنیزاسیون در تحلیل مدرنیته ارایه نموده است، اما این رهیافت نیز برای تحلیل مدرنیته در جامعه ی ایران خالی از کاستی و ابهام نیست. در مقاله ی پیش رو، پس از نقد و بررسی نظریه ی مدرنیته های چندگانه ی آیزنشتات، دستگاهی نظری برای تحلیل چندسطحی مدرنیته در ایران ارایه شده است. در این دستگاه نظری، مدرنیته در پنج سطح نظام جهانی، مواجهه ی استعماری، مدرنیته ی جامعه ای، جنبش های اجتماعی و عاملیت مدرن مورد تحلیل قرار می گیرد.