نگاهی به نقش مجلس در ملی کردن نفت

همه چیز از مجلس شروع شد. این مسئله ای است که در انبوه گفته ها و شنیده ها و نوشته ها درباره ملی کردن صنعت نفت، نفیا یا ایجابا چندان مورد توجه قرار نگرفته است، معمولا به نقش وقایع یا اشخاص توجه می شود و چنان که بایسته است، در بستر تاریخ نگاری سیاسی این نکته به تفصیل بحث نشده است که در چارچوب مشروطیت ایران، این نهاد موثر و جنجالی پارلمان بود که فضا را برای طرح ملی کردن نفت فراهم آورد و در فقدان مجلس چنان که پیش از مشروطه، اصولا انعقاد هر قرارداد و اعطای هرگونه امتیازی بدون صلاحدید مردم و بر اساس اراده ملوکانه سلاطین و منویات ایشان صورت می گرفت. با مشروطه و دستاورد اساسی آن مجلس بود که بنا شد سلطان تنها سلطنت کند و حکمرانی را به دولت و مجلس وانهد، به ویژه در دوره هایی از عمر مجلس شورای ملی که به دلایل مختلف شاه در تنگنای قانون و شرایط بین المللی بود و نمی توانست چنان که رضاشاه در اواخر سلطنتش، ترک تازی کند و مشروطیت را زیر پا گذارد...