پهنه بندی آسیب پذیری منطقه دو کلان شهر تهران با استفاده از مدل ترکیبیFUZZY_AHP

عوامل طبیعی همواره در طول تاریخ و در نقاط مختلف جهان خطرهایی به محیط های طبیعی تحمیل کرده اند. بروز بحران های طبیعی ازجمله زلزله، سیل، طوفان، ریزش و لغزش زمین، موجب بروز خسارت های جانی و مالی زیادی شده است. منطقه دو کلان شهر تهران از جمله مناطقی است که به دلیل تغییر کاربری، افزایش جمعیت، شهرسازی، عبور گسل های فرعی و اصلی و قرارگیری در مسیر رودخانه های شمال تهران پتانسیل بالایی در بروز مخاطرات طبیعی به ویژه زلزله، سیل، رانش و لغزش زمین دارد که به لحاظ مخاطرات شهری برای برنامه ریزان نوعی چالش می باشد. در این مطالعه سعی شد با به کار گیری داده های حاصل از مدل سازی، معیارها و لایه های موثر محیطی با روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و فازی به دست آید، نتایج نیز با استفاده از نرم افزار Expert Choice تحلیل شود و به کمک تحلیل فضایی بالای سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) میزان آسیب پذیری محیطی ناحیه پهنه بندی گردد. بنابر نتایج، میزان آسیب پذیری منطقه دو کلان شهر تهران با مدل ترکیبی AHP-FUZZY بر مبنای وزن های محاسبه شده تعیین شد و نواحی 2 و 6 و 8 آسیب پذیرترین بخش های شهر و نواحی 3 و 7 و 9 کمترین آسیب پذیری را در برابر وقوع مخاطرات محیطی داشتند. نتایج حاصل از خروجی مدل نشان داد که از وسعت 28/2558 هکتار منطقه دو،33/49 درصد وضعیتی با ریسک کم و 93/39 درصد ریسک متوسط و 74/10 درصد با ریسک زیاد قرار دارد. در واقع در منطقه دو کلان شهر تهران، عواملی چون ساخت وساز شهری غیراصولی بدون توجه به شبکه زهکشی باعث افزایش سطوح غیرقابل نفوذ یا با نفوذپذیری کم در بارش ها و ازدیاد روان آب می شود. عوامل دیگری همچون عبور گسل های شمال تهران، نیاوران، داوودیه و…، و همینطور تراکم بالای جمعیت، شیب زیاد منطقه و فرسایش، احتمال وقوع زمین لغزش را به دلیل وجود بافت ناپایدار در بیشترین مساحت این منطقه بالا می برد. البته بخش های میانی منطقه، به دلیل وجود فضاهای باز شهری و نبود کاربری خاص، از مطلوبیت بیشتری برخوردارست.