ارزیابی پارامترهای موثر بر هزینه ساخت لاینر رسی متراکم در محل های دفن پسماند شهری

لاینر رسی متراکم شده یکی از مهمترین اجزای خاک چال های دفن بهداشتی پسماند است که اصلی ترین وظیفه آن محدود کردن نفوذ شیرابه ناشی از پسماند از کف محل دفن است. از آنجا که هزینه سیستم لاینینگ بخش قابل توجهی از هزینه های یک محل دفن را در بر می گیرد، لازم است طراحی لاینر رسی متراکم شده با در نظر گرفتن توامان ملاحظات محیط زیستی و اقتصادی انجام شود که مستلزم شناسایی عوامل موثر بر هزینه های ساخت لاینر رسی متراکم شده است. با استفاده از رویکرد عملکردگرا، ضمن بررسی عوامل موثر بر عملکرد هیدرولیکی لاینر رسی متراکم شده در جلوگیری از نفوذ شیرابه، چهار متغیر شامل ارتفاع ترانشه دفن، عمر ترانشه دفن، قیمت زمین و فاصله از منبع قرضه خاک به عنوان متغیرهای موثر بر هزینه ساخت لاینر رسی شناسایی و سناریوهای مختلف برای بررسی هر کدام از عوامل تاثیرگذار تعریف شد. بر اساس شرایط موجود در اکثر خاک چال های کشور، تغییرات ارتفاع ترانشه بین 10 تا 30 متر، تغییرات طول عمر ترانشه بین یک ماه تا دو سال و تغییرات فاصله از محل قرضه بین صفر تا 100 کیلومتر در نظر گرفته شده است. در ادامه با استفاده از مدل کالیبره شده یک بعدی HYDRUS، ضخامت مناسب لاینر در سناریوهای مختلف برای ترانشه دفن تعیین شده است و بر اساس آن، هزینه های مرتبط با ساخت لاینر رسی متراکم شده در سناریوهای محتمل برای محل دفن پسماند برآورد شده است. نتایج و بحث: بررسی الگوی تغییرات هزینه ها نشان می دهد که افزایش ارتفاع ترانشه دفن در بخش های مختلف منجر به کاهش هزینه های ساخت می شود. این در حالی است که تغییرات هزینه ساخت لاینر در طول عمرهای مختلف ترانشه، ابتدا روندی نزولی و در ادامه روند صعودی داشته است. ضمن آنکه روند تغییرات هزینه کل متاثر از تغییرات هزینه زمین و نشان دهنده اهمیت قیمت زمین در ارزیابی هزینه های کلی احداث لاینر است. همچنین افزایش فاصله از محل قرضه منجر به افزایش چشمگیر هزینه های ساخت لاینر رسی می شود. از این رو اگر خاک مناسب برای ساخت لاینر رسی در فاصله ای بیش از 100 کیلومتر از محل خاک چال موجود باشد، استفاده از لاینرهای رسی ژئوسنتتیک صرفه اقتصادی بیشتری نسبت به لاینر رسی متراکم شده دارد. عمر ترانشه دفن متغیری است که محدودیت کمتری برای طراح ایجاد می کند بنابراین می تواند با توجه به هزینه سایر بخش ها مقادیر مختلفی برای آن لحاظ شود. بررسی هزینه ها در بخش های مختلف ساخت لاینر رسی متراکم شده حاکی از آن است که تغییرات پارامترهای مختلف به شکل معنی داری در تغییرات هزینه ساخت لاینر موثر بوده و برای تعیین حد بهینه برای هر پارامتر باید با استفاده از یک مدل اقتصادی، توابع هزینه استخراج و نسبت به بهینه سازی آن در هر منطقه اقدام شود.