تاثیر شناخت ارتکازهای مخاطب در برداشت از کتاب و سنت

در بسیاری از موارد، مخاطبان، نسبت به موضوعی که شارع آن را بیان می کند، دارای درک عقلی و ارتکازهای پیشین می باشند. در این نوشتار ثابت کرده ایم که در چنین مواردی، قبل از ورود به متن و استفاده از قرائن لفظی، باید تحلیل عقلی و عقلائی کرد و سپس وارد متن شد. یعنی ارتکاز، اصل اولیه خواهد بود؛ پس اگر شارع در آن تصرف کرد، می پذیریم و گرنه ارتکاز مخاطب (مخاطب بی واسطه و مستقیم شارع) توسط شارع تقریر شده و در حق ما هم حجت خواهد بود و هم چنین درک عقلی مخاطب از موضوع مورد گفتگو قرینه ای بین گوینده و مخاطب در جریان تفاهم خواهد بود. اما در موضوعات توقیفی هم، تنها تکیه گاه ما در تفسیر متن، قرائن لفظی باید باشد. التزام به این مهم ثمرات تفسیری، فقهی و اصولی ارزشمندی دارد که نگاه فقیه را در مقام استنباط و برداشت از متن، جهت داده و مانع از بدفهمی می شود و در برخی موارد بی توجهی به این قاعده، موجب بدفهمی در برداشت از کتاب و سنت می شود.