تحلیل تغییرات پوشش/کاربری شهرستان طالقان با استفاده از ماتریس کیفی SWOT به منظور تدوین راهکارهای مدیریت پایدار سرزمین

رشد انفجارآمیز جمعیت و شهرنشینی و همراه با آن، بهره برداری بی رویه از منابع محیطی و ذخایر طبیعی از جمله عواملی است که بر محیط زیست اثر سو داشته و منابع مورد نیاز برای تغذیه و گذران سالم گروه های انسانی را در معرض تهدیدهای آشکار و پنهان قرار می دهد. راز موفقیت و ترجمان بقای اکوسیستم ها، وابسته به پویایی پایدار، پایش مستمر محیط و احاطه حداکثری بر آن خواهد بود لذا جهت در نظر گرفتن تمام جوانب بیرونی و درونی مدلی تحت عنوان SWOT ابداع شده است. در این پژوهش برای تحلیل تغییرات پوشش/کاربری شهرستان طالقان ماتریس SWOT کیفی به منظور تدوین راهکاری مدیریت پایدار سرزمین تدوین شد. منطقه مورد مطالعه شهرستان طالقان است که یکی از شهرستان های تابعه استان البرز (کرج) بوده که در محدوده حوزه آبخیز طالقان قرار گرفته است؛ با استناد به نتایج تحلیل ماتریس SWOT توسعه گردشگری پایدار به عنوان بهترین راهبرد قوت-فرصت، اعمال قوانین آلودگی آب و خاک از طرف مراکز بهداشت منطقه به عنوان بهترین راهبرد قوت-تهدید، جلوگیری از تغییر کاربری اراضی به عنوان بهترین راهبرد ضعف-فرصت و در نهایت اجرای طرح مرتعداری به منظور کاهش رواناب سطحی و متعاقبا کاهش فرسایش خاک به عنوان بهترین راهبرد ضعف-تهدید ارائه شد. با این وجود پیشنهاد شد مطابق با دارنمای سنجش پایداری (رهیافتIUCN) شاخص های مطلوبیت اکوسیستم و مطلوبیت زندگی انسان بر پایه ویژگی های بوم شناختی و دانش بومی آن مناطق که ریشه در مشارکت مردمی دارد اندازه گیری گردد و بر اساس وضعیت پایداری راهکارهای واقع بینانه تری ارئه شود تا خللی در تعادل طبیعی اکوسیستم بروز نکند و به توسعه پایدار و درخور شهرستان طالقان بیانجامد.