پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه ی آبخیز آق لاقان چای، با استفاده از مدل ELECTRE

زمین لغزش، از خطرات اصلی در مناطق کوهستانی می باشد حوضه آبخیز آق لاقان چای با داشتن چهره ی کوهستانی و با توجه به وضعیت زمین شناسی، لیتولوژی و اقلیمی، عمده شرایط لازم جهت شکل گیری حرکات لغزشی را دارد. این پدیده همه ساله موجب خسارات جانی و مالی به مناطق مسکونی، تخریب راه ارتباطی، رسوب زایی گسترده و پر شدن مخزن سد یامچی و بستر رودخانه از رسوب می شود. بنابراین هدف تحقیق حاضر، پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه آق لاقان چای می باشد. در این مطالعه ابتدا با بررسی های میدانی و مطالعه منابع، ده عامل به عنوان عوامل موثر برای ایجاد زمین لغزش در منطقه شناسایی شدند. این عوامل شامل شیب، جهت شیب، لیتولوژی، فاصله از راه های ارتباطی، فاصله از آبراهه، فاصله از گسل، فاصله از مناطق مسکونی، بارش، کاربری اراضی و خاک می باشد. سپس لایه ها اطلاعاتی توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. ارزش گذاری و استاندارد سازی نقشه های معیار، در نرم افزار IDRISI به صورت توام با استفاده از روش فازی انجام گرفت. در مرحله بعد عوامل مورد بررسی به صورت زوجی مقایسه و وزن هر یک از عوامل که مبین میزان تاثیر آنها است، در نرم افزار Expert Choice ارائه شد. تحلیل و مدل سازی نهایی با استفاده از روش ELECTERE به عنوان یکی از روش های تحلیل تصمیم گیری چند معیاره، انجام شد. طبق نتایج بدست آمده، عوامل شیب، بارش و لیتولوژی بیشترین تاثیر را بر ایجاد زمین لغزش در حوضه ی آق لاقان چای دارند و زیر حوضه ی نیر و ایرنجی با شیب های 30- 15 درصد، مقدار بارش 550-250 میلی متر و سازندهایی با زیربنای سنگ سخت به همراه مواد رسوبی و سست سطحی، به ترتیب از پتانسیل بیشتری جهت وقوع زمین لغزش در سطح حوضه ی آق لاقان چای برخوردارند. به طور کلی نتایج مطالعه نشان می دهد که حوضه آق لاقان چای دارای توان بسیار بالا از لحاظ رخداد زمین لغزش می باشد، لذا انجام اقدامات حفاظتی، آبخیزداری و مدیریتی در حوضه ی مطالعات ضروری می باشد.