مدیریت سبز گامی در راستای توسعه پایدار در مراکز درمانی

بخش بهداشت و درمان از بخش‌های اقتصادی بزرگ دنیا محسوب می‌شود و بخش قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی کشورها صرف آن می‌شود. بیمارستان‌ها میزان قابل توجهی از منابع طبیعی انرژی و مواد شیمیایی را مورد استفاده قرار داده و با تولید پسماندهای خطرناک و آلودگی آب و هوا تاثیرات بدی بر محیط زیست و انسان می‌گذارند. واژه بیمارستان‌های سبز، سالم و پاک به معنی مراکزی است که با اتخاذ رویکردهای زیست محیطی باعث حفظ و پایداری محیط می‌شود. لذا هدف از این مطالعه معرفی این رویکرد جدید در طراحی مراکز درمانی، شناخت سازمان‌های ملی و بین‌المللی مرتبط با بیمارستان‌های سبز و آگاهی از الگوهای موجود در دنیا از طریق مرور نظام‌مند می‌باشد.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی تحلیلی بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای و مرور جامع و جستجو در پایگاه‌های اطلاعات الکترونیکی معتبر داخلی و خارجی همچون بانک اطلاعات مقالات علوم پزشکی، بانک اطلاعات نشریات بین‌المللی و داخلی به ‌منظور شناسایی طراحی مراکز درمانی سبز، سازمان‌های بین‌المللی مرتبط و الگوهای موجود طراحی شده است.
یافته‌ها نشان داد هفت مدل جهت مدیریت سبز در مراکز درمانی وجود دارد که هر کدام ابعاد اختصاصی خود را دارند. الگوهای موجود شاملBEPHS (11 بعد)، GGHC (7 بعد)، USGBC LEED(8 بعد)، ISO 14000 (10 بعد)، SHT (10 بعد)، PAHO (11 بعد)، GGHH (10 بعد) بودند. همپوشانی در ابعاد کارایی انرژی، کارایی آب و مدیریت زباله در همه الگوها مشاهده شد و همچنین یافته‌ها نشان داد استقرار مدیریت سبز در مراکز درمانی منجر به منافع ایمنی، منافع اقتصادی، منافع زیست محیطی و منافع بهداشتی و اجتماعی برای بیماران و کارکنان می‌شود.
تفاوت در ابعاد الگوهای مدیریت سبز در بیمارستان‌ها می‌تواند ناشی از موقعیت مکانی سازمان‌های ارایه دهنده الگوها و تفاوت در نیازهای سازمان‌های مذکور باشد. توجه به راهبردهای توسعه پایدار در مراکز درمانی تاثیرات مثبت فراوانی بر عملکرد درمانی، کیفیت فضای بیمارستان‌ها و رضایت‌مندی بیماران و پرسنل دارد. با در نظر گرفتن این مزایا و لزوم توجه به تاثیرات مخربی که بیمارستان‌های غیرپایدار بر محیط اطراف خود می‌گذارند، مساله پایداری در بیمارستان‌ها باید بعنوان شاخص حیاتی در مرحله طراحی، اجرا و بهره‌وری لحاظ گردد.