بررسی عملکرد، اجزاء عملکرد توده های مختلف مرزه گل درشت (Satureja macrantha) در شرایط زراعی یزد

جنس Satureja متعلق به خانواده Lamiaceae بوده و تقریبا 235 گونه مختلف از آن در سراسر جهان یافت می شود. در ایران 14 گونه علفی و یکساله و چند ساله وجود دارد که از میان آنها 11 گونه انحصاری ایران هستند. گونه های مختلف مرزه در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی استفاده متنوعی دارند. این تحقیق به منظور تعیین و معرفی مناسب ترین توده گونه Satureja macranthaانجام شد.

این تحقیق در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد با مختصات طول جغرافیایی 49 31 53 شمالی و عرض 54 15 27 به ارتفاع 1209 متر از سطح دریا در منطقه گردفرامرز شهر شاهدیه یزد به اجرا در آمد. برای این منظور بذر 3 توده Satureja macranthaاز استان آذربایجان شرقیدر اواخر بهمن ماه در گلدان کاغذی و در گلخانه مرکز کشت گردید و هنگامی که نشاء ها به اندازه کافی رشد کردند در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار کشت گردید. میزان استقرار بوته ها، ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش، میزان عملکرد اندام های هوایی تر و خشک، وزن خشک شاخه ها و برگ، بازده اسانس و میزان تولید اسانس در هکتار اندازه گیری و ثبت گردیدند.

نتایج تجزیه واریانس میزان استقرار بوته ها در سطح یک درصد و وزن تر و خشک اندام های هوایی، بازده اسانس، میزان تولید اسانس در هکتار، ارتفاع بوته ها، سطح تاج پوشش وزن خشک شاخه ها و برگ معنی دار نبودند. مقایسه میانگین ها توسط آزمون دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد.. با توجه به میزان عملکرد، بازده اسانس، میزان تولید اسانس و درصد استقرار بوته، توده SM1 با میانگین عملکرد وزن خشک 2410 کیلوگرم در هکتار، بازده اسانس 03/1%، میزان تولید اسانس 8/15 کیلوگرم در هکتار و میزان استقرار7/42% به عنوان توده برتر معرفی می گردد.

با توجه به اینکه مرزه گل درشت دارای عملکرد و مواد موثره بالا می باشد. جهت کشت در مناطق آب و هوایی مشابه توصیه می گردد.