حدود مالکیت خصوصی و عمومی در ایران: نگاهی جامعه شناختی

مالکیت به ویژه دو مقوله مالکیت و فردی و اجتماعی، از بحث برانگیزترین مفاهیم انسانی است. مالکیت فردی و اجتماعی در جوامع مختلف، ارزش متفاوتی دارند. جوامع غربی و سرمایه داری، برای مالکیت فردی و جوامع سوسیایستی و کمونیستی برای مالکیت اجتماعی ارزش بیشتری قائل هستند. این امر پیامدهای مختلفی برای این جوامع داشته است و ساختار اقتصادی آن ها را تحت تاثیر قرار داده است. در جامعه ایران به دلیل تسلط ارزش های اسلامی، حکومت همواره در تلاش بوده که قوانین مالکیت را مطابق با فقه اسلامی تنظیم کند. در حقوق ایران مالکیت و حدود آن، هم شامل مالکیت عمومی است و هم منافع خصوصی را در بر می گیرد. در این مطالعه، به ابعاد مختلف مالکیت از منظر اجتماعی پرداخته می شود. ارزش های اسلامی نقش مهمی در وضع حدود مالکیت و پیامدهایی برای جامعه دارند. برخی از مهمترین ارزش های اسلامی که در تعیین حدود مالکیت اهمیت دارند عبارتند از همبستگی و عدالت. پژوهش حاضر تلاش نمود با اتکا به این ارزش ها، پیشنهادهایی در مورد حدود مالکیت در ایران ارائه کند.