بررسی مولفه های نوستالژی در مقامات بدیع الزمان همدانی و حریری

نوستالژی عبارت است از دلتنگی به سبب دوری از وطن یا دلتنگی حاصل از یادآوری گذشته های خوشایند و درخشان. نوستالژی به ظاهر موضوعی جدید در ادبیات است، اما در واقع شوق بازگشت به وطن یکی از موضوعات اساسی در ادب عربی بود و از زمان های دور و عصر جاهلی، شاعران خاطرات خوب، معشوق، قبیله و خرابه های منزل یار را با حسرت یاد می کردند. این نوع ادبی در ادبیات دوره اموی و عباسی نیز رواج بیشتری یافت. مقامات بدیع الزمان و مقامات حریری از نمونه متون عصر عباسی هستند که در آنها مایه های نوستالژیک به چشم می خورد. ما در این پژوهش تلاش نمودیم تا به بررسی مولفه های نوستالژی در مقامات بدیع الزمان و حریری بپردازیم. پژوهش مورد نظر در این دو کتاب که از متون نثری قدیم ادب عربی محسوب می شوند می تواند به نوعی، اثبات وجود مولفه-های نوستالژی در متون قدیم و بخصوص نثر باشد. در این دو اثر مولفه های "حسرت ایام گذشته، دوری از وطن، ارزشهای از دست رفته" و همچنین ضدنوستالژی، مشاهده می شود. نیز می توان اذعان کرد که نوعی نوستالژی به نام "نوستالژی دروغین" در این مقامات وجود دارد که به نوعی، بیانگر استفاده ی ابزاری از این مولفه ها به عنوان یکی از شگردهای تکدی گری در آن زمان می باشد.