بازخوانی تفسیر معرفت خدا با خدا در روایات اهل بیت (ع)

شناخت خدا با خدا، نه تنها مورد تاکید روایات فراوانی قرار گرفته، بلکه به عنوان تنها راه شناخت خدا معرفی شده است. در تفسیر این روایات، محدثان، متکلمان، فیلسوفان و عرفان پژوهان دیدگاه های متعددی عرضه کرده اند که نوشتار حاضر، به گردآوری، دسته بندی، تقریر و ارزیابی مهم ترین آن ها پرداخته است. از ره گذر این جستار، مشخص می شود که تفسیر این روایات به «شناخت خدا با قدرت الهی»، «شناخت خدا با بهره گیری از راه های الهی»، «شناخت خدا، صنع و ایجاد الهی»، «تقدم شناخت خدا بر شناخت مخلوقات»، «شناخت خدا از طریق مخلوقات»، «شناخت خدا از طریق حیثیت وجودی مخلوقات» و «شناخت خدا از طریق سلب صفات مخلوقات»، پذیرفتنی نیست، اما تفسیر آن ها به «شناخت خدا از طریق بیانات الهی»، «شناخت خدا با وساطت خدا (برهان صدیقین)» و «شناخت شهودی خداوند»، پذیرفتنی و این تفاسیر را در سایه پذیرش مراتب مختلف معنایی روایات از یک سو و وجود شواهد روایی یا عقلی از سوی دیگر، می توان پذیرفت.