تخصیص بهینه آب و اراضی تحت شرایط عدم حتمیت با استفاده از مدل WFGP (مطالعه موردی: شهرستان همدان)

امروزه استفاده از مدل های برنامه ریزی ریاضی برای تعیین الگوهای زراعی مناسب از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند. به همین منظور، در این مطالعه برای تعیین الگوی بهینه کشت و تخصیص آب و اراضی تحت شرایط عدم حتمیت در شهرستان همدان از مدل برنامه ریزی آرمانی فازی وزنی (WFGP) استفاده شد. این مدل با سه الگوی وزن های مساوی، وزن های متفاوت کاهنده، وزن های متفاوت افزاینده برای آرمان ها و محدودیت منابع آبی و با در نظر گرفتن اهداف زیست محیطی و اقتصادی طراحی شده است. داده های موردنیاز مربوط به سال 1393-1392 هستند که از پایگاه اطلاعاتی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان جمع آوری شدند. اهداف به کار گرفته شده در مدل فوق شامل حداکثر کردن سود ناخالص، حداکثر کردن نیروی کار مورد نیاز و استفاده مطلوب از کود شیمیایی هستند. بدین منظور، مجموع درجه عضویت همه آرمان های فازی در مدل حداکثر گردید. حل مدل پیشنهادی در محیط نرم افزاری GAMS 24.1 صورت گرفت. نتایج نشان داد که با ایجاد انعطاف در ضرایب فنی و به کارگیری وزن های مساوی برای آرمان های فازی، منابع موجود به صورت بهینه تخصیص یافته و مجموع سطح زیر کشت محصولات زراعی نسبت به شرایط فعلی 22 هکتار کاهش می یابد. اما با به کارگیری وزن های متفاوت فزاینده و کاهنده برای آرمان ها، مجموع سطح زیر کشت محصولات زراعی به ترتیب 25 و 875 هکتار افزایش می یابد. با توجه به نتایج به دست آمده، جهت توسعه بخش کشاورزی استان همدان، برنامه ریزی و مدل سازی از پایین به بالا پیشنهاد شد. برای تحقق این امر، نیاز است که تصمیمات لازم از سطح شهرستان شروع شده و تا سطح ملی ادامه یابند.