بررسی دیدگاه ابن تیمیه و ابومحمد مقدسی درباره دار الاسلام و دار الکفر

از جمله مفاهیم رایج در فقه اجتماعی، دو مفهوم «دار الاسلام» و «دار الکفر» است. بسیاری از فقهای اسلامی، جوامع بشری را در یک تقسیم بندی ثنایی به «دار الاسلام» و «دار الکفر» تقسیم نموده و به تبع آن، ذیل این دو مفهوم، احکام متعددی درباره اماکن و افراد ساکن در آنها بیان کرده اند. ابن تیمیه، که از او به عنوان مدون اندیشه سلفی یاد می شود، تقسیم جدیدی ارایه کرد که علاوه بر این دو عنوان، «الدار المرکبه» نیز در آن وجود دارد. به دنبال او، ابومحمد مقدسی نیز، به عنوان یکی از رهبران فکری سلفیه تکفیری، ضمن اثرپذیری از اندیشه ابن تیمیه، این تقسیم بندی را قبول کرده است و در فتاوای خود، بر طبق این تقسیم بندی حکم می کند. ابن تیمیه و ابومحمد مقدسی در باب دار الاسلام و دار الکفر قایل اند: معیار در دار الاسلام و دار الکفر، «غلبه و کثرت افراد» است و دار الکفر همان «دار الحرب» می باشد و بین این دو هیچ فرقی نیست. این در حالی است که با مراجعه به منابع روایی و همچنین سخنان اندیشمندان اسلامی مذاهب متعدد روشن می شود که تقسیم ثلاثی ممالک به «دار الاسلام، دار الحرب و الدار المرکبه» نادرست بوده و در ضمن، ملاک های دیگری غیر از غلبه و کثرت، از قبیل برپایی شعایر نیز ملاک دار الاسلام و دار الکفر بودن است. علاوه بر این، اطلاق دار الحرب به تمام ممالکی که کفار در آنها زندگی می کنند، خطاست.