برنامه ها و راهبرد های ارتقای سلامت روانی در سازمان های نظامی آمریکا، انگلستان، روسیه و ایران: مطالعه مروری نظام مند

به دلیل در معرض استرس بودن پرسنل نظامی توجه به سلامت روانی آنها همواره مورد تاکید بوده است. این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه برنامه ها و راهبرد های ارتقا سلامت روانی در سازمان های نظامی آمریکا، انگلیس و روسیه با ایران صورت گرفت. در این مطالعه مرور نظام مند، همه آثار منتشرشده در قالب مقالات و کتب منتشر شده به زبان انگلیسی و فارسی مرتبط با برنامه های سلامت روان در سازمان های نظامی کشورهای آمریکا، انگلیس، روسیه و ایران، که از سال 1980 میلادی (1359 هجری شمسی) تا 2015 میلادی (1394 هجری شمسی) منتشرشده بودند، بررسی شد. از 13 پایگاه اینترنتی 154 مقاله دریافت شده و 137 مورد از آن ها بررسی شدند. پس از گردآوری منابع، برنامه ها و راهبردهای ارتقاء سلامت روان سازمان های نظامی در کشورهای مذکور بررسی شده و یافته ها بر اساس چارچوب از پیش تعیین شده دسته بندی شدند. طبق نتایج حاصله مهم ترین برنامه های ارتقای سلامت روان در سازمان های نظامی ایالات متحده شامل برنامهArmy STAARS، برنامه سلامت روان Stigma، ارتقای تاب آوری روان شناختی در ارتش آمریکا، برنامه سلامت روان Liaison، برنامه آموزش مدیریت استرس برای افراد در حال خدمت، برنامه پیشگیری، مدیریت و کنترل استرس در عملیات و رزم، برنامه جامع سازگاری برای خانواده ها و سربازان بود. مهم ترین برنامه ها و راهبردهای سلامت روان نظامیان در کشور انگلستان شامل برنامه کاهش خطر تروما (TriM)، آموزش برنامه ذهن رزمی، رفع فشار با استفاده از مکان سوم، سلامت روان برای بازنشستگان، سلامت روان پشتیبان و برنامه ارزشیابی پزشکی بودند. در کشور روسیه نیز مهم ترین برنامه ها مشتمل بر برنامه انسان گرایی نظامی، روش های آموزشی به عنوان منبعی برای حمایت روانی سربازان، مددکاری اجتماعی در حل مشکلات اجتماعی کارکنان نظامی بودند. در سازمان های نظامی ایران نیز دو برنامه مهم سلامت روان، شامل طرح امام رضا (ع) و پلیس مشاور بود. بطور کلی، برنامه ها و راهبردهای جامع بهداشت روان در سازمان های نظامی ایران همگام با برنامه های ایالات متحده، انگلستان و روسیه هستند. اما در حوزه برنامه ریزی عملیاتی، برنامه های بهداشت روان در سازمان های نظامی ایران، تا حدودی کلی، غیر شفاف و بدون برنامه ریزی هدفمند است. از دیگر سو، برنامه های نه گانه بهداشت روان در نیروهای مسلح ایالات متحده و انگلستان عمدتا مبتنی بر پژوهش و نیازمحور شکل گرفته اند. از این رو، نیاز است تا نقاط ضعف برنامه های بهداشت روان در سازمان های نظامی ایران مشخص شده و نسبت به ارتقا این برنامه ها در نیروهای مسلح ایران، اقدام شود.