بررسی زمینه های ظهور بنیادگرایی اسلامی در منطقه خاورمیانه؛ بر اساس متغیرهای تسهیل کننده

بی شک تحولات دو دهه پایانی سده بیستم و در پی آن، حوادث 11 سپتامبر، نقطه عطفی در پررنگ شدن بنیادگرایی اسلامی بوده است. منطقه خاورمیانه، حساس ترین منطقه استراتژیکی جهان محسوب می شود که با چالش بنیادگرایی اسلامی مواجه است. در حال حاضر، بنیادگرایی اسلامی امروزه در قالب داعش نه تنها یک تهدید منطقه ای، بلکه تهدید بین المللی نیز محسوب می شود، به همین دلیل توجه به آن بیش از گذشته اهمیت دارد. این مقاله در پی پاسخگویی به این سوال است که عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر در شکل گیری داعش چیست؟ از این جهت نتایج این مقاله حاکی از آن است که تحلیل بنیادگرایی اسلامی نیازمند دیدی جامع نگر می باشد و نمی توان با تقلیل در یک یا دو عامل به بررسی آن پرداخت؛ به همین دلیل فرضیه این مقاله مبنی بر این است که مجموعه ای از کلیدی ترین عوامل اجتماعی می تواند شکل گیری  بنیادگرایی اسلامی را در منطقه تسهیل نمایند و از نظر اقتصادی کشورهایی که در رتبه های پا یین توسعه انسانی نسبت به سایر کشورهای منطقه واقع شده اند؛ شرایط مساعدتری را برای ظهور بنیادگرایی اسلامی خواهند داشت؛ بنابراین در این پژوهش به کاربست مدلی از حمید احمدی در چارچوب نظریه اقدام جمعی در شکل گیری بنیادگرایی اسلامی پرداخته شده است. روش پژوهش در این نوشتار توصیفی-تحلیلی می باشد که با ابزار فیش برداری کتابخانه ای و جستجوی اینترنتی گردآوری شده است.