ارزیابی پایداری منابع آب سطحی در حوزه های آبخیز استان اردبیل

وجود و تامین آب کافی از پیش نیازهای بنیادی برای توسعه اقتصادی-اجتماعی جوامع انسانی می باشد. هدف مطالعه حاضر، ارزیابی پایداری منابع آب سطحی و عوامل موثر بر آن است. به کمک شاخص های تعیین شده شامل: منابع (موجودیت، تغییرپذیری)، دسترسی (دسترسی به بهداشت)، مصارف (مصرف آب خانگی، مصرف آب کشاورزی)، محیط زیست (جریان پایه، پوشش گیاهی طبیعی، جریان زیست محیطی) و ظرفیت اجتماعی-اقتصادی (نرخ سواد، جمعیت فعال اقتصادی، اشتغال در بخش غیر کشاورزی) مولفه های اثرگذار بر پایداری منابع آب سطحی در 21 حوزه آبخیز استان اردبیل ارزیابی شده است. مقادیر شاخص ها پس از محاسبه، بر اساس دامنه آن ها به صورت استاندارد در دامنه صفر تا 100 ارائه شدند. امکان مقایسه مولفه های مختلف و چند بعدی در حوضه های مورد مطالعه، به صورت ارائه نتایج در قالب نمودارهای راداری فراهم شده است. معیار منابع که شامل سرانه آب و ضریب تغییرات بارش است، در حوضه های شمس آباد و هیر به ترتیب با مقادیر استاندارد 16 و 93 پایین ترین و بالاترین مقدار را دارند. حوضه های نیر، پل الماس و دوست بیگلو از نظر معیار استاندارد شده محیط زیست با مقادیر 60، 58 و 54 در شرایط مطلوب و سایر حوضه ها در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارند. مقدار معیار ظرفیت در حوضه پل الماس بیشتر و پل سلطان کمتر از بقیه حوضه ها می باشد. در معیار دسترسی، حوضه های شمس آباد و احمدکندی به ترتیب کمترین و بیشترین مقدار را دارند. متوسط مقادیر استانداردسازی شده معیارهای منابع، مصارف، دسترسی، ظرفیت و محیط زیست به ترتیب برابر 50، 60، 42، 38 و 25 است. در مجموع، نتایج نشان داد که معیارهای دسترسی و منابع دارای تغییرات بیشتری بوده، معیار محیط زیست در شرایط نامطلوبی قرار دارد. قابل ذکر است که حوضه های مرکزی و شرق استان دارای مقادیر مشابهی از نظر معیارها هستند.