نقد توصیفی و ساختاری سوگ چکامه های حماسی بختیاری (شوخین ها)؛ گونه ای از اشعار عامه

سوگ چکامه یا «شوخین» (šowxin) در زبان بختیاری، گونه ای از اشعار عامه و حماسی است که در ضمن آن، رشادت ها، دلاوری ها، مبارزات و کشته شدن یکی از بزرگان یا دلیرمردان قوم بختیاری به تصویر کشیده می شود. این اشعار همچون سایر اشعار عامه، به وسیله افرادی ناشناس از عامه مردم سروده شده اند و در ترتیب و تعداد ابیات آن ها اختلاف وجود دارد و عمدتا ترجمان عشق و ارادت عامه مردم به قهرمانان قومی خود هستند. البته، در ضمن این اشعار به پاره ای از آداب و رسوم، باورها و مسائل تاریخی، سیاسی و اجتماعی قوم بختیاری نیز اشاره شده است. از آنجا که در بیشتر آثاری که درباره زبان و ادب عامه مردم ایران نوشته شده، آن گونه که شایسته است به این نوع از اشعار توجه نشده است، در این مقاله با مروری بر تحقیقات موجود، این گونه از اشعار عامه بختیاری معرفی و توصیف شده اند و به طور خلاصه مشخص شده است که حدود 24 سوگ چکامه یا «شوخین» (389 بیت) در زبان بختیاری وجود دارد که از این تعداد، چهار نمونه از آن ها، جزو سوگ چکامه های برجسته و مهم اند. همچنین، در این مقاله به مهم ترین ویژگی های ساختاری و محتوایی سوگ چکامه های بختیاری، از قبیل قالبی بودن، داشتن عناصر و زمینه های شعر حماسی ، توصیفات قوی و... اشاره شده و نشان داده شده است که این اشعار جزو اشعار تاثیرگذار عامه اند و از این رو، شایسته است که در بررسی اشعار عامه اقوام گوناگون، به آن توجه شود.