پیوند نظام مالیاتی و نظام تامین اجتماعی

درخت نظام تامین اجتماعی از گستردگی و شاخه‌های مهمی از جمله: پرداخت کمک هزینه آموزشی کودکان، خدمات درمانی پایه، تامین مسکن ارزان قیمت، و تامین درآمد در زمان بازنشستگی برخوردار است. نظام بازنشستگی، یکی از ارکان مهم نظام تامین اجتماعی محسوب ‌می‌شود و با احتساب افراد خانواده بازنشستگان، طیف وسیعی از جمعیت کشور را در بر می‌گیرد. در کشور ما، بسیاری از بازنشستگان از میزان حقوق و رفاه اجتماعی متاثر از بازنشستگی رضایت ندارند. صندوق‌های بازنشستگی با مشکلات متعدد مادی مواجه هستند، و بعضا در شرایط نزدیک به ورشکستگی قرار دارند و به دلایل متعدد از جمله: تنگناهای تحریمی، اعداد و ارقام بودجه کشور از محدود شدن بیش از پیش منابع مالی خبر می‌دهند. در شرایطی که نظام‌های بازنشستگی با مشکلات و چالش‌های متعدد مواجه هستند، یافتن شیوه‌هایی برای پایداری این صندوق‌ها، یکی از مباحث پیش رو در این حوزه به شمار می‌آید. بطور کلی، فرهنگ‌سازی تشویقی برای پرداخت کامل و به‌موقع مالیات، از شیوه‌های مناسب برای تامین منابع مالی و پایدارسازی صندوق‌های بازنشستگی می‌باشد. کشورهای توسعه‌یافته در سه دهه اخیر تلاش کرده‌اند اهداف سیاستگذاری رفاه اجتماعی را از طریق مشوق‌های مالیاتی محقق کنند؛ اما، در ایران در حوزه نظام تامین اجتماعی، کمتر به پیوند میان نظام رفاه و نظام مالیاتی توجه شده و نظام مالیاتی کمتر به عنوان ابزار سیاستگذاری اجتماعی، مد نظر قرار گرفته است.
کتاب "نقش نظام مالیاتی در کارآمدی تامین اجتماعی" موضوع پیوند میان نظام مالیاتی با کارآمدی نظام تامین اجتماعی را مورد بررسی قرار داده است. تاکید این کتاب بر بحث مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، و متمرکز بر حوزه بازنشستگی و رابطه پیوندی نظام مالیاتی و نظام بازنشستگی در چارچوب نظام تامین اجتماعی چند لایه است. این کتاب به سفارش موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا، نهاد پژوهشی صندوق بازنشستگی کشوری، نگارش یافته و با نگاه تحلیلی به این سوال پرداخته است که "آیا بدون داشتن نظام کارآمدی که اهداف سیاستگذاری رفاه اجتماعی در آن دنبال شود، نظام تامین اجتماعی چند لایه، قابل اجرایی شدن است؟"